Ένα έργο πνοής για τον Πειραιά, κατασκευάστηκε και παραδόθηκε εντός του 2006 από κοινοπραξία Προέτ Α.Ε. – Κλ.Ρούτσης Α.Ε. Πρόκειται για τη πεζογέφυρα, η οποία συνδέει την πλατεία Οδησσού που βρίσκεται μπροστά από τον σιδηροδρομικό σταθμό του ΗΣΑΠ με την αποβάθρα (DOK 7) του επιβατικού Λιμένα Πειραιά όπου εξυπηρετούνται τα πλοία από και προς τις Κυκλάδες
Η κατασκευή του συγκεκριμένου έργου έγινε από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ Α.Ε.), προκειμένου να εξυπηρετήσει την κυκλοφορία σε ένα νευραλγικό σημείο εισόδου του Λιμανιού στο οποίο καταλήγουν η γραμμή του ΗΣΑΠ, του ΟΣΕ και μελλοντικά του Μετρό και του Τραμ, καθώς και στάσεις και αφετηρίες Αστικών Λεωφορείων και Ταξί.
Η λειτουργία της πεζογέφυρας είχε ως στόχο αφενός την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας του δρόμου από την διέλευση των πεζών, ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής κατά την προσέγγιση και απόπλου των πλοίων και αφετέρου την αποκατάσταση της συνέχειας της κυκλοφορίας των πεζών στο πεζοδρόμιο της πλευράς του λιμανιού, η οποία έχει διακοπεί από την παραλιακή οδό της ακτής Καλλιμασιώτη.
Στόχος του έργου είναι η εξασφάλιση της χρηστικής λειτουργίας που καλείται να εξυπηρετήσει και η σημαντική παρουσία του προκειμένου να αποτελέσει σημείο αναφοράς του χώρου του λιμανιού.
Η ιδέα της κατασκευής βασίστηκε σε μία γραμμική εναέρια κυκλοφορία πεζών που ξεκινάει από το χώρο της πλατείας Οδησσού, παρακάμπτει την Λεωφόρο της Ακτής Καλλιμασιώτη διαχέεται στο πεζοδρόμιο της προβλήτας του λιμανιού. Η πεζογέφυρα αποτελεί στοιχείο συνέχειας της πλατείας, ‘’διαγράφει’’ μία ελαφριά κίνηση στον αέρα και εντάσσεται με την παρουσία της στον χώρο που ορίζεται από τα σημαντικά κτίρια του σταθμού και του επιμελητηρίου. Στόχος της κατασκευής ήταν η διακριτική αλλά παράλληλα σημαντική παρουσία της, που παραπέμπει συνειρμικά σε στοιχεία που αναφέρονται στο ταξίδι στη θάλασσα, τόσο με την μορφολογία της όσο και με επιλογή των υλικών της.
Η πρόταση για την μορφή της πεζογέφυρας εκφράστηκε με μία καλωδιωτή μεταλλική ελαφριά κατασκευή που αναρτάται από ένα πυλώνα-ιστίο ο οποίος υψώνεται προς την πλευρά του λιμανιού δημιουργώντας μία έξαρση στο χώρο, προβάλλοντας με ένταση τον κύριο στατικό φορέα της και σηματοδοτεί από μακριά την θέση της στο λιμάνι. Η φέρουσα κατασκευή του ‘’καταστρώματος’’ της πεζογέφυρας αποτελείται από ένα κεντρικό, μεταλλικό φορέα κιβωτιοειδούς διατομής, ως ‘’ραχοκοκαλιά’’ ο οποίος αναρτάται με συρματόσχοινα από τον πυλώνα-ιστίο και από τον οποίο προβάλλονται εκατέρωθεν τα στοιχεία του ‘’σκελετού’’ που φέρουν το τελικό δάπεδο κυκλοφορίας.
Η πρόσβαση στην πεζογέφυρα γίνεται στα δύο άκρα της με ένα κατακόρυφο σύστημα επικοινωνίας που αποτελείται από δύο κυλιόμενες σκάλες, ένα σταθερό κλιμακοστάσιο και ένα ανελκυστήρα. Προς την πλευρά της πόλης τα κλιμακοστάσια τοποθετούνται στον άξονα της γέφυρας, ο οποίος είναι παράλληλος με τον άξονα της πλατείας, δημιουργώντας την αίσθηση της φυσικής συνέχειάς της πάνω από τον δρόμο. Προς την πλευρά της θάλασσας τα κλιμακοστάσια τοποθετούνται κάθετα στον άξονα της γέφυρας, προκειμένου να μην περιορίζουν το πλάτος της προβλήτας και να αφήνουν ελεύθερη την οπτική φυγή του άξονα κυκλοφορίας ο οποίος καταλήγει σε ένα μπαλκόνι -‘’γέφυρα’’ γύρω από τον πυλώνα-ιστίο με θέα το λιμάνι.
Το συνολικό μήκος της κατασκευής της πεζογέφυρας στον κύριο άξονά της ανέρχεται σε 64,50 μ. Οι διαστάσεις του καταστρώματος της γέφυρας είναι 46.00 μ. μήκος και 6,40 μ πλάτος. Το κατώτερο σημείο της κατασκευής βρίσκεται σε ύψος 6.00 μ. περίπου από την ερυθρά της ασφάλτου, ενώ το ύψος του ιστού από τον οποίο αναρτάται η κατασκευή είναι 25.50 μ.
Ο κύριος φορέας είναι μεταλλικός, κιβωτιοειδούς διατομής με άνω πέλμα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Ο φορέας λειτουργεί ως σύμμικτη δοκός συνολικού ύψους 1,16μ η οποία αναρτάται από τον πυλώνα μέσω καλωδίων ανά ίσες αποστάσεις. Το άνω πέλμα της κιβωτιοειδούς διατομής αποτελείται από μία πλάκα σύμμικτης λειτουργίας η οποία εδράζεται αμφιέρειστα σε εγκάρσιες μεταλλικές δοκούς διατομής διπλού ταυ, που είναι τοποθετημένες σε ίσες αποστάσεις κατά μήκος του φορέα. Η πλάκα αυτή μορφώνει το κατάστρωμα της πεζογέφυρας.
Μεταξύ των εγκαρσίων δοκών εδράζονται διαμήκεις δοκοί διατομής επίσης διπλού ταυ. Η σύνδεση μεταξύ των μεταλλικών δοκών και της πλάκας σύμμικτης λειτουργίας επιτυγχάνεται με ήλους διάτμησης. Οι κορμοί και το κάτω πέλμα της κιβωτιοειδούς διατομής του φορέα μορφώνονται από μεταλλικά ελάσματα τα οποία συνδέονται με το άνω πέλμα μέσω των διαμήκων μεταλλικών δοκών. Εσωτερικά του κιβωτίου υπάρχουν σύνδεσμοι ακαμψίας για την καλύτερη διανομή των φορτίων, ενώ εξωτερικά αυτού, στις θέσεις των εγκαρσίων δοκών υπάρχουν αντηρίδες οι οποίες πλαισιώνουν το κάτω πέλμα και συνδέονται με τις εγκάρσιες δοκούς.
Ο φορέας στα δύο άκρα του στηρίζεται αρθρωτά σε έναν αντηριδωτό σύνδεσμο τύπου V στην πλευρά του λιμανιού, και σε ένα διπλό αντηριδωτό κλιμακοστάσιο στην πλευρά του σταθμού. Η ενδιάμεση στήριξη του φορέα κατά τη διαμήκη έννοια επιτυγχάνεται με από τέσσερα προεντεταμένα καλώδια (forestays) τα οποία αγκυρώνονται στο άνω άκρο του πυλώνα και στις αντίστοιχες θέσεις ανάρτησης κατά μήκος του φορέα. Στήριξη κατά την εγκάρσια έννοια επιτυγχάνεται μέσω δύο αντηριδωτών κλιμακοστασίων που βρίσκονται στην πλευρά του λιμανιού. Όλοι οι φορείς στήριξης αποτελούνται από μεταλλικές κοίλες σύνθετες διατομές και οι εδράσεις τους είναι αρθρωτές.
Ο πυλώνας είναι μεταλλικός, βρίσκεται στην πλευρά του λιμανιού και έχει ύψος 25μ περίπου. Είναι κιβωτιοειδούς μεταβλητής διατομής, εδράζεται αρθρωτά και διαπερνά κάθετα τον κύριο φορέα χωρίς να παρέχει κατακόρυφη στήριξη στο κατάστρωμα.
Για την εξασφάλιση της ισορροπίας του συστήματος, στο πίσω μέρος του πυλώνα υπάρχουν δύο επιπρόσθετα καλώδια (backstays) κατά την διαμήκη έννοια, τα οποία τανύονται έμμεσα, είτε κατά την επιβολή προέντασης στα τέσσερα ‘μπροστά’ καλώδια (forestays), είτε κατά την επιβολή κατακόρυφων φορτίων στο κατάστρωμα. H πλευρική στήριξη του πυλώνα, εξασφαλίζεται με την τοποθέτηση οκτώ συνολικά εγκαρσίων καλωδίων (lateral stays) εκατέρωθεν του διαμήκους άξονα της πεζογέφυρας.
Πρόσβαση στην πεζογέφυρα και από τις δύο πλευρές, επιτυγχάνεται μέσω δύο μεταλλικών κλιμακοστασίων, δύο κλιμακοστασίων κυλιομένων βαθμίδων, και ενός ανελκυστήρα. Τα φρεάτια των ανελκυστήρων βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του άξονα της πεζογέφυρας.
Ο τυπικός φορέας του μεταλλικού κλιμακοστασίου αποτελείται από δύο κύριες δοκούς κιβωτιοειδούς διατομής πάνω στις οποίες εδράζονται οι βραχίονες της κλίμακας. Οι βαθμίδες με τη σειρά τους εδράζονται αμφιαρθρωτά επάνω στους βραχίονες για την τελική μόρφωση του κλιμακοστασίου. Εντός του επιπέδου των δύο κύριων δοκών υπάρχουν χιαστί σύνδεσμοι ακαμψίας διατομής κυκλικής κοιλοδοκού.
Ο τυπικός φορέας του φρεατίου του ανελκυστήρα αποτελείται από μεταλλικά υποστυλώματα διατομής διπλού ταυ τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με οριζόντια στοιχεία κοίλης κυκλικής διατομής. Για την εξασφάλιση ευστάθειας τοποθετούνται χιαστί σύνδεσμοι κοίλης κυκλικής διατομής καθ’ ύψος των τεσσάρων πλευρών του φρεατίου.
Θεμελίωση
Λόγω της υψηλής στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα στην περιοχή θεμελίωσης (γειτνίαση με τη θάλασσα) καθώς και της ύπαρξης μαλακού – σαθρού εδάφους σε βάθος 8μ περίπου από την στάθμη εδάφους, κρίθηκε απαραίτητη η υλοποίηση βαθιάς θεμελίωσης και όχι επιφανειακής. Οι φορείς στήριξης θεμελιώθηκαν σε εσχάρα φρεατοπασσάλων μέσω κεφαλόδεσμου από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η διάμετρος των φρεατοπασσάλων κυμαίνεται μεταξύ 1,0μ – 1,2μ και το μήκος τους μεταξύ 10μ – 21μ.
Η κατασκευή βήμα-βήμα
Ο φορέας πέραν της κεντρικής σύλληψης ( Conceptual design ) μελετήθηκε σε συνάρτηση και με την μέθοδο κατασκευής . Ο εξαιρετικά σύντομος χρόνος μελέτης εφαρμογής και κατασκευής ( 3 μήνες ) σε συνάρτηση με την απαίτηση του κυρίου του έργου για ελαχιστοποίηση της όχλησης τού επιβατικού κοινού στην έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου, οδήγησε τον ανάδοχο σε επιλογή μεθόδου κατασκευής ως εξής:
1. Κατασκευή θεμελίωσης (πάσσαλοι – κεφαλόδεσμοι ) στο λιμάνι και στη πλατεία Οδησσού.
2. Παράλληλη κατασκευή του μεταλλικού φορέα ανωδομής και του πυλώνα σε εργοστάσιο.
3. Μεταφορά του φορέα (2x23m) στην περιοχή του έργου σε 2 τεμάχια και συναρμολόγηση επί τόπου.
4. Ανέγερση και τοποθέτηση του φορέα ανωδομής (χωρίς τη πλάκα καταστρώματος) στη τελική θέση πάνω σε προσωρινά υποστυλώματα. Η ανέγερση έγινε σε μια νύκτα με γερανό 600 tοns με διακοπή κυκλοφορίας στην οδό Ακτής Καλλιμασιώτη.
5. Τοποθέτηση τού πυλώνα στη τελική θέση.
6. Τοποθέτηση κλιμακοστασίων – κυλιόμενων κλιμάκων, ανελκυστήρων.
7. Ανάρτηση καλωδίων – προένταση αυτών.
8. Σκυροδέτηση πλάκας καταστρώματος – Τελική προένταση – ρύθμιση τελικής θέσης πυλώνα.
9. Διευθέτηση χώρου – Δημιουργία νέων εισόδων προς την πλευρά του λιμανιού.
Ταυτότητα έργου
Εργο: Πεζογέφυρα σύνδεσης επιβατικού λιμένα Πειραιά με σταθμό ΗΣΑΠ
Προϋπολογισμός έργου: 3.000.000€
Κύριος του έργου : Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς Α.Ε., Διεύθυνση Εργων, Τμήμα Χερσαίων Εργων
Ανάδοχος: Προέτ Α.Ε. μέλος του Ομίλου J&P Αβαξ
Μελετητές: Στατικά: Τ.Τσικνιάς και Συνεργάτες ΑΕΜΤΕ
Αρχιτεκτονικά: Γ. Ασημομύτης & Συνεργάτες ΕΕ
Ν. Βαλάτσος, Β. Κομνηνός, Σ. Ντόκου
Ηλεκτρομηχανολογικά: ΕΛ.ΤΕ.ΜΕ. Ε.Π.Ε.
Επίβλεψη: Διεύθυνση Εργων ΟΛΠ Α.Ε.
Κατασκευή έργου: Κ/Ξ Προέτ Α.Ε. – Κλ.Ρούτσης Α.Ε.
Περίοδος Κατασκευής: Μάιος – Ιούλιος 2006
