Συνέντευξη στην ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Την ίδρυση Ειδικής Γραμματείας Έργων Μείζονος Θεσσαλονίκης στο ΥΠΕΧΩΔΕ, με αντίστοιχη υπηρεσία στη Θεσσαλονίκη, η οποία θα αναλάβει σταδιακά και τα άλλα απαιτούμενα έργα για την επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος της πόλης, προτείνει μεταξύ άλλων ο κ. Σάκης Τζακόπουλος, Πρόεδρος, της Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας / Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ) σε συνέντευξη που παραχώρησε στα «Ε.Θ.».
Παράλληλα, υποστηρίζει ότι σε καμία πόλη του κόσμου, δύο έργα όπως το Μετρό και η Υποθαλάσσια, δεν έλυσαν το πρόβλημα του κυκλοφοριακού.
Τέλος, σημειώνει ότι η Εγνατία Οδός, όπως και όλα τα έργα θα έπρεπε να εντάσσονται σε ένα εθνικό σχεδιασμό χωροταξίας των τάσεων ανάπτυξης. «Σε άλλη περίπτωση η Εγνατία Οδός μετά από 10 χρόνια, σε κάποιες από τις περιοχές που διασχίζει, δεν θα συναντά κανένα γιατί δεν θα κατοικεί και κανένας» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.
-Τα τελευταία χρόνια ακούμε συνεχώς για τα μεγάλα έργα της Θεσσαλονίκης (Μετρό-Υποθαλάσσια-Αεροδρόμιο-Εγνατία). Σε ποιο στάδιο βρίσκονται σήμερα τα έργα αυτά;
-Η Θεσσαλονίκη εδώ και πολλά χρόνια χρειάζεται έργα που θα καλυτερεύσουν την καθημερινή διαβίωση των πολιτών της. Έργα μεγάλα και μικρά που είναι γνωστά, πολλά έχουν σχεδιαστεί πάνω από μία φορά αλλά και έχουν εξαγγελθεί πολύ περισσότερες. Έχει πια γίνει, σε ρυθμό ανέκδοτου, συνήθεια στα στέκια της πόλης όταν γίνεται κουβέντα για τα δύο έργα (Μετρό και Υποθαλάσσια) να λένε ότι πλησίασε κάποια γιορτή ή εκλογές. Για αυτό και τώρα, που τα έργα βρίσκονται πιο κοντά από ποτέ στο να ξεκινήσουν, δεν πιστεύει κανένας ότι είναι αλήθεια.
Το Μετρό σήμερα έχει οριστικό ανάδοχο, με υπογεγραμμένη σύμβαση, που προβλέπεται σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες να εγκατασταθεί στα εργοτάξια που θα στηθούν από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και κατά μήκος της Εγνατίας μέσα στο καλοκαίρι. Επιβλέπουσα Υπηρεσία είναι η Αττικό Μετρό, που θα μεταφέρει στελέχη της στην Θεσσαλονίκη. Το έργο περιλαμβάνει γραμμή μετρό 9,6 χλμ. με τους ενδιάμεσους σταθμούς, ξεκινάει από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης διαμέσου της Εγνατίας, της Δελφών και της Ψελλού φτάνει στην περιοχή του Πολυκαταστήματος Μάκρο. Προϋπολογίζεται ότι θα κοστίσει κάτι πάνω από 1 δις ευρω.
Εάν όλα εξελιχθούν σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα και δεν υπάρξουν άλλες καθυστερήσεις το έργο θα ολοκληρωθεί σε 6 χρόνια. Η Αττικό Μετρό έχει ξεκινήσει διαδικασίες για να ανατεθούν οι μελέτες για τις επεκτάσεις προς την Σταυρούπολη και την Καλαμαριά.
Η Υποθαλάσσια Αρτηρία Διαμπερούς Κυκλοφορίας, ένα άλλο πολύπαθο έργο, ξεκίνησε σύμφωνα και με την Γενική Κυκλοφοριακή Μελέτη της Θεσσαλονίκης να αποτελέσει το κλείσιμο του δακτυλίου του κέντρου της Θεσσαλονίκης με την Εσωτερική Περιφερειακή σε 1η φάση. Στην 2η φάση του θα κατασκευαζόταν υποθαλάσσιος κλάδος προς την οδό Πόντου της Καλαμαριάς. Το σημερινό έργο περιλαμβάνει μεν το υποθαλάσσιο τμήμα της 1ης φάσης αλλά η αρτηρία επεκτάθηκε σε υπέργειο τμήμα προς την Καλαμαριά, σε 9 λωρίδες κυκλοφορίας καταλαμβάνοντας την οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου έως την Πέτρου Συνδίκα, και προς δυτικά καταλαμβάνοντας την Δυτική Είσοδο και μέχρι την οδό Κωλέτη όπου σχεδιάζονται να γίνουν τα συμβατικά διόδια. Στο έργο που δημοπρατήθηκε με παραχώρηση, έχει βγει προσωρινός ανάδοχος και εκκρεμούν προσφυγές στην Ε.Ε..
Στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» έχουν τελειώσει τα έργα ανάπλασης του υπάρχοντος αεροσταθμού καθώς και η επέκτασή του. Από τα τέλη Οκτωβρίου 2005 στο έργο της κατασκευής του διαδρόμου προσαπογειώσεων, υπάρχει οριστικός Ανάδοχος, έχει υπογραφεί σύμβαση και έχουν ξεκινήσει οι πρόδρομες εργασίες. Εκκρεμούν όμως προσφυγές στο ΣΤΕ των Δήμων Θερμαϊκού, Μίκρας και Βασιλικών κατά του έργου (κυρίως για περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον οικισμό Περαίας) και της μεταφοράς χωμάτων από την περιοχή της Σουρωτής. Η συζήτηση έχει αναβληθεί στο ΣΤΕ 2 φορές μέχρι τώρα και θα εκδικαστεί την 3-11-2006. Εάν δεν υπάρξει καμία μη αναστρέψιμη απόφαση είτε από το ΣΤΕ είτε από την ΕΕ το έργο θα ολοκληρωθεί σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα.
Η Εγνατία Οδός είναι έργο που το συζητούμε για χρόνια. Έχει κοστίσει υπερδιπλάσια από αυτά που προβλεπόταν την προηγούμενη δεκαετία και έχει υπερβεί κατά πολύ τα αρχικά χρονοδιαγράμματα. Σήμερα έχουν δημοπρατηθεί όλα τα τμήματα από την Ηγουμενίτσα μέχρι τον Έβρο καθώς και μεγάλο τμήμα των κάθετων αξόνων. Εάν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις και υπάρξει ομαλή χρηματοδότηση, το έργο θα ολοκληρωθεί στις αρχές της επόμενης δεκαετίας σε όλο του το μήκος.
-Γιατί έχουν αργήσει τόσο πολύ να κατασκευαστούν το Μετρό, η Υποθαλάσσια και το αεροδρόμιο;
-Βασικός λόγος είναι ο τρόπος που σχεδιάστηκαν, οι πολλές εξαγγελίες που ακολούθησαν και η απομάκρυνση της ίδιας της Θεσσαλονίκης από την λήψη των αποφάσεων. Επίσης πολύ μεγάλη καθυστέρηση έφεραν οι λογικές του μαύρου άσπρου πολλών ντόπιων παραγόντων, που για να γίνουν γνωστοί χρησιμοποιούν τα έργα σαν εφαλτήριο στις φιλοδοξίες τους, ανάλογα με το εάν είναι στην Κυβέρνηση ή την Αντιπολίτευση. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνούμε τις καμπάνιες «Μετρό ή Τραμ» και όσα ακούγονται εδώ και χρόνια για την Υποθαλάσσια.
Στην Θεσσαλονίκη όλοι λέμε για τα έργα που δεν έχουμε αλλά πάντα συζητάμε την αναγκαιότητα όσων δρομολογούνται, με έντονες φωνές των ίδιων και ίδιων πάνσοφων, που παίζουν στο παιχνίδι της μιζέριας και της μοιρολατρίας. ʼλλωστε αυτά τα έργα έχουν συνδεθεί με πολλές προεκλογικές εκστρατείες είτε τοπικής αυτοδιοίκησης είτε εθνικών εκλογών. Να μην ξεχνάμε ότι έτσι ξεκίνησαν και έγιναν όραμα, από την προεκλογική εκστρατεία του Σωτήρη Κούβελα το 1986.
Σίγουρα τα μυαλά και την νοοτροπία των συμπολιτών μας, των παραγόντων και αυτών που παίζουν ρόλο στην δρομολόγηση της κατασκευής των έργων, δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε. Κάποιος όμως πρέπει να κάνει τομές και να δώσει λύση.
Εμείς εδώ και χρόνια υποστηρίζουμε ότι απαιτείται η συγκρότηση φορέα σχεδιασμού – υλοποίησης των μεγάλων έργων της Θεσσαλονίκης και η εξειδίκευση της πολιτικής ευθύνης σε κυβερνητικό επίπεδο. Εμείς θεωρούμε αναγκαία και προτείνουμε την ίδρυση Ειδικής Γραμματείας Έργων Μείζονος Θεσσαλονίκης στο ΥΠΕΧΩΔΕ, με αντίστοιχη υπηρεσία στη Θεσσαλονίκη, η οποία θα αναλάβει σταδιακά και τα άλλα απαιτούμενα έργα για την επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος της πόλης, όπως τα parking, τους κόμβους, το τραμ, τις επεκτάσεις του μετρό και τον προαστιακό. Οι λόγοι συγκρότησης ενιαίου φορέα είναι προφανείς:
– Επειδή η επιβίωση και το μέλλον της πόλης είναι εθνικής σημασίας.
– Επειδή όλα τα έργα είναι και οφείλουν να είναι συμπληρωματικά και συνεργαζόμενα. Απαιτούν συνεπώς συνολικό σχεδιασμό και δεν είναι σκόπιμη η εμπλοκή πολλών υπουργείων και πολλαπλάσιων υπηρεσιών που καταλήγει σε αδυναμία.
– Επειδή οι καθυστερήσεις τους δεν πρέπει να αποδίδονται προσχηματικά στην έλλειψη κοινής άποψης των τοπικών φορέων.
-Πιστεύετε ότι η Υποθαλάσσια και το Μετρό θα λύσουν το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης ή απαιτείται ένας γενικότερος σχεδιασμός;
-Σε καμία πόλη του κόσμου και μικρότερη από την Θεσσαλονίκη ακόμη, δύο έργα δεν έλυσαν το πρόβλημα του κυκλοφοριακού. Μπορεί για χρόνια αυτά τα έργα να αποτελούν τον ορισμό της έννοιας του «φετίχ» και ότι όλα θα λυθούν. Όμως προσθέτοντας και τις προβλέψεις των ίδιων των μελετών τους και αφού λειτουργήσουν ταυτόχρονα με άλλα έργα όπως parking, αστική συγκοινωνία, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις κ.ά. θα βοηθήσουν κατά 30-40% στην επίλυση του κυκλοφοριακού προβλήματος. Χρειάζονται λοιπόν και άλλα έργα, μικρά και μεγάλα, τα οποία τα ξέρουμε και τα έχουμε συζητήσει πολλές φορές. Σχεδιασμός λοιπόν νέος δεν χρειάζεται. Χρειάζεται κάποιος να αποφασίζει για το κυκλοφορικό και να δίνει άμεσες λύσεις.
Πρέπει λοιπόν οι δράσεις από εδώ και πέρα να στηρίζονται στην γνώση της υπάρχουσας κατάστασης, στον προσδιορισμό στόχων, στις συγκεκριμένες προτεραιότητες, στην διαδικασία υλοποίησης και στην εξασφάλιση χρηματοδοτικών εργαλείων. Επίσης απαιτείται σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο και ικανή δημόσια διοίκηση. Σε άλλη περίπτωση τα έργα και να γίνονται δεν θα λύνουν κανένα πρόβλημα. Απλά όλοι μαζί θα ξαναψηλαφίζουμε το πρόβλημα χωρίς να δίνουμε λύση.
-Γιατί υπάρχουν τόσες αντιδράσεις για την Υποθαλάσσια; Τελικά εκτιμάτε ότι θα κατασκευασθεί;
-Η κουβέντα για την κατασκευή της υποθαλάσσιας αρτηρίας γίνεται εδώ και 20 χρόνια. Ξεκινώντας από το μπάζωμα της παλιάς παραλίας και τους υπόγειους χώρους στάθμευσης και φτάνοντας στο σήμερα έχω να πω ότι μιλάμε για άλλο έργο. Αν το δούμε και σε συνδυασμό με την επιμήκυνσή του αριστερά και δεξιά, ουσιαστικά πρέπει, εάν κατασκευασθεί όπως δημοπρατήθηκε, να κάνουμε πολλές αλλαγές στην καθημερινή μας κυκλοφορία.
Φωνές ακούγονται και θα ακούγονται πάντα. Κανένας όμως δεν μπορεί να δεχτεί ότι αυτό το χιλιομελετημένο έργο ότι δεν θα βοηθήσει στην επίλυση του κυκλοφοριακού. Το έργο λοιπόν πρέπει να γίνει με τα δεδομένα που έχει η πόλη σήμερα. Πρέπει να έχει και τα αποτελέσματα προς το καλύτερο της διαβίωσης στην πόλη. Οι ενστάσεις για τον μηδενισμό του έργου πρέπει να σταματήσουν και να μην γίνουν δεκτές από κανένα. Οι παρατηρήσεις όμως που θα βοηθήσουν στην αποτελεσματικότητά του πρέπει και να ακούγονται αλλά και να διορθώνουν τα κακώς δρομολογημένα.
Το έργο πιστεύω ότι θα γίνει με σκιώδη διόδια και θα λειτουργήσει μόνο για το τμήμα που θα είναι υπόγειο.
-Πιστεύετε πως με την ολοκλήρωση της Εγνατίας και της επέκτασης του διαδρόμου προσαπογειώσεων στο αεροδρόμιο Μακεδονία, θα αλλάξουν τα δεδομένα της Θεσσαλονίκης;
-Είναι δεδομένο ότι η αναβάθμιση του αεροδρομίου Μακεδονία καθώς και η ολοκλήρωση της Εγνατίας θα αλλάξουν πολλά στην είσοδο της Θεσσαλονίκης σε νέα αναπτυξιακά δεδομένα. Η Εγνατία από μόνη της μπορεί να δρομολογήσει και νέα δεδομένα για την Βόρεια Ελλάδα της οποίας κέντρο είναι η Θεσσαλονίκη, γιατί μπορεί να συνδέσει γρήγορα την δύση με την ανατολή και την Ελλάδα οδικά με την ΕΕ. Αυτό όμως δεν μπορεί να το κάνει από μόνη της. Χρειάζεται να στηριχθεί σε ένα αναπτυξιακό σχέδιο για την παρά τον δρόμο περιοχή. Το έργο αυτό θα έπρεπε να εντάσσεται σε ένα εθνικό σχεδιασμό χωροταξίας των τάσεων ανάπτυξης μέσα από σαφέστατα προγράμματα δράσης. Δυστυχώς στην χώρα μας πρώτα υλοποιούμε και μετά σχεδιάζουμε τις θετικές επιπτώσεις ευκαιριακά και όπως προκύψει.
Αυτό που θα οδηγήσει την περιοχή μας στην ανάπτυξη είναι η όρεξη και το όραμα και πάντα με δουλειά, σοβαρότητα και ξεκαθαρισμένους στόχους. Πρέπει να μάθουμε επιτέλους που θέλει να κατευθύνει η πολιτεία την Θράκη, την Μακεδονία και την Ήπειρο. Και μέσα από σαφείς δράσεις και χρηματοδοτικά προγράμματα να τα δρομολογήσει. Μόνο τότε θα ολοκληρωθεί και η Εγνατία της Ανάπτυξης.
Σε άλλη περίπτωση η Εγνατία Οδός μετά από 10 χρόνια, σε κάποιες από τις περιοχές που διασχίζει, δεν θα συναντά κανένα γιατί δεν θα κατοικεί και κανένας. Σήμερα η Βόρεια Ελλάδα είναι μία από τις φτωχότερες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσοστό ανεργίας των νέων είναι διπλάσιο από το μέσο όρο των Ευρωπαίων. Η Ήπειρος, η Μακεδονία και η Θράκη είναι στους ρυθμούς ανάπτυξης οι φτωχότερες στην Ευρώπη. Οι νέοι δεν μένουν πια στην ύπαιθρο αλλά μετακομίζουν στα μεγαλύτερα Αστικά Κέντρα.
-Ποιες είναι οι προτάσεις του ΤΕΕ/ΤΚΜ για την βελτίωση της ποιότητας ζωής στη Θεσσαλονίκη και ποιες κινήσεις κάνετε προς αυτήν την κατεύθυνση;
-Το υψηλής ποιότητας αστικό περιβάλλον είναι ένα παγκόσμιο ζητούμενο και μία από τις πρώτες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον οι τέσσερις στους πέντε πολίτες της ζουν και εργάζονται σε πόλεις.
Στη Θεσσαλονίκη, οι γνωστές καθυστερήσεις αλλά και ακυρώσεις σημαντικών έργων υποδομής, οδήγησαν και οδηγούν στην υποβάθμιση της ζωής της πόλης και της καθημερινότητας των κατοίκων της.
Το ΤΕΕ/ΤΚΜ, είναι ίσως ο μοναδικός φορέας που, παράλληλα με τη διεκδίκηση των απαιτούμενων ‘μεγάλων έργων’ υποδομής από την Κεντρική Εξουσία, έκανε κατά καιρούς λόγο για τη δυνατότητα βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών, μέσω δράσεων και πρωτοβουλιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των τοπικών φορέων, πέρα από τις άλλες δεκάδες πρωτοβουλίες μας θα ήθελα να αναφέρω την πρωτοβουλία που ξεκίνησε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2005, όπου ανακοινώθηκε η καμπάνια για τις «Αστικές Οχλήσεις στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης (ΠΣΘ)».
Έτσι την Ευρωπαϊκή ημέρα Πάρκων 25-5-2006 ξεκίνησε ένα σύνολο εκδηλώσεων με θέμα «Θεσσαλονίκη κάθε μέρα» που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2006. Ήδη παρουσιάστηκαν η δημοσκόπηση που έγινε στο ΠΣΘ, σε δείγμα 1200 πολιτών, καθώς και μια ταινία μικρού μήκους παραγωγής του Επιμελητηρίου για την καθημερινότητα στην πόλη. Θα ακολουθήσουν πλήθος εκδηλώσεων αφού η καταγραφή των αστικών οχλήσεων καταλήγει σε μία λίστα σημαντικότατων ζητημάτων που καθένα από αυτά – και πολύ περισσότερο με τις αλληλεπιδράσεις τους – απαιτεί χρόνο, χρήματα και ερευνητικές δυνατότητες που προφανώς δεν διαθέτει το ΤΕΕ/ΤΚΜ. Επομένως μαζί με τα κριτήρια της τοπικής αρμοδιότητας και των μικρής κλίμακας επεμβάσεων, που περιορίζουν το θέμα, τέθηκε και το κριτήριο των δυνατοτήτων μας. Αυτό προφανώς δεν σημαίνει την αποσιώπηση σημαντικών ζητημάτων. Τα ζητήματα αυτά θα καταγραφούν για να αποτελέσουν πεδίο περαιτέρω έρευνας και συνεργασιών του ΤΕΕ/ΤΚΜ.
Με βάση τα παραπάνω προκύπτουν ως στόχοι του εγχειρήματος που οργανώνουμε τα παρακάτω:
– Η καταγραφή των σημαντικότερων προβλημάτων που ταλανίζουν καθημερινά τους κατοίκους του ΠΣΘ
– Η επισήμανση εκείνων των θεμάτων που η λύση τους έγκειται στην αρμοδιότητα των τοπικών φορέων και της Αυτοδιοίκησης και δεν απαιτούν σημαντικά κονδύλια ή αποφάσεις της Κεντρικής Διοίκησης
– Η σύνταξη, για ορισμένα από αυτά, προτάσεων αντιμετώπισης με πλήρη στοιχεία (κόστος, χρονοδιάγραμμα, αρμόδιο φορέα, διαδικασία υλοποίησης, εξασφάλιση κονδυλίων, καταμερισμό δαπάνης).
– Η ενημέρωση των πολιτών και για τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες των φορέων ώστε να απαιτούν την ανάληψή τους αλλά και για τις δικές τους υποχρεώσεις. Επίσης η ευαισθητοποίησή τους για τις δυνατότητες αυτοοργάνωσής τους.
