Ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών αρμόδιος για τις Υποδομές κ. Νίκος Ταχιάος σε συνέντευξη του στο περιοδικό “Εργοταξιακά Θέματα” και στη Ράνια Μπιτζιλέκη για τη στρατηγική που ακολουθεί το Υπουργείο στην υλοποίηση έργων σε όλη τη χώρα, για την ανάγκη συνεργασίας με τις τοπικές κοινωνίες και για τη σημασία της ενίσχυσης της συνδεσιμότητας μέσω σύγχρονων υποδομών.
Διαβάστε τη συνέντευξη:
«Η Ελλάδα μεταμορφώνεται, χτίζοντας υποδομές που θα στηρίξουν την ανάπτυξη των επόμενων δεκαετιών» επισημαίνει στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο υφυπουργός Υποδομών κ. Νίκος Ταχιάος, ο οποίος χαρακτηρίζει τη χώρα ως «απέραντο εργοτάξιο» και την Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη ως «χαρακτηριστικές μικρογραφίες της εθνικής κατασκευαστικής δραστηριότητας». Αναφέρεται στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν τη βιωσιμότητα, ενώ κάνει επίσης λόγο για τις καθυστερήσεις και τη διαχείριση των έργων.
- Κύριε υφυπουργέ, πώς εξελίσσονται σήμερα τα μεγάλα έργα στην Ελλάδα και ποια είναι η σημασία τους;
– Ολόκληρη η Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σήμερα ως ένα απέραντο εργοτάξιο, με τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη να αποτελούν χαρακτηριστικές μικρογραφίες αυτής της εθνικής κατασκευαστικής δραστηριότητας.
Στην Κρήτη, αυτή τη στιγμή υλοποιείται ένα θηριώδες σύνολο έργων με σημαντικότερα τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) και το νέο Διεθνή Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης, στο Καστέλι. Πρόκειται για υποδομές που αναμένεται να αυξήσουν την τουριστική δυναμικότητα του νησιού και οι οποίες αποτελούν κομβικό σημείο για την ανάπτυξη και την περιφερειακή οικονομία.
Η πρόσφατη υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του ΒΟΑΚ για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο και η κύρωσή της από τη Βουλή έρχονται να ολοκληρώσουν το «παζλ» του ΒΟΑΚ, που έχει ήδη αρχίσει να σχηματοποιείται με τα τμήματα Χερσονήσου – Νεάπολης και Νεάπολης – Άγιου Νικολάου, από τα οποία το πρώτο είναι έργο με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), ενώ το δεύτερο είναι εξολοκλήρου δημόσιο έργο. Οι εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, και είναι η πρώτη φορά που ένας τόσο μεγάλος αυτοκινητόδρομος υλοποιείται ως ενιαίο έργο, και μάλιστα σε νησιωτική περιοχή. Βεβαίως, εκκρεμεί η ολοκλήρωση των μελετών που θα επιτρέψουν να γίνει πράξη και το τμήμα «Άγιος Νικόλαος – Σητεία».
Όσον αφορά το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, η πρόοδος των εργασιών είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Μαζί με τον παραχωρησιούχο δουλεύουμε εντατικά για την ολοκλήρωση του έργου, καθώς το ίδιο το αεροδρόμιο λειτουργεί ήδη ως θρυαλλίδα για την έναρξη και άλλων κρίσιμων υποδομών της περιοχής, όπως είναι τα αντιπλημμυρικά έργα.
Η σημασία αυτών των παρεμβάσεων συνοψίζεται σε μία φράση: Η Ελλάδα μεταμορφώνεται, χτίζοντας υποδομές που θα στηρίξουν την ανάπτυξη των επόμενων δεκαετιών.
- Σε πολλές περιπτώσεις, όπως και για τον ΒΟΑΚ, είναι κομβικός ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας και η συνεργασία της με την πολιτεία. Σε ποιο βαθμό συνεργάζεστε με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους τοπικούς φορείς;
– Η συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους τοπικούς φορείς δεν είναι απλώς σημαντική· είναι απολύτως απαραίτητη για να προχωρήσει σωστά και ομαλά ένα έργο. Από την πρώτη στιγμή, αυτή ήταν και η σαφής κατεύθυνση που λάβαμε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη: Να έχουμε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τις τοπικές κοινωνίες και να δουλεύουμε χέρι – χέρι με την τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι στάση που υιοθετήσαμε στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, τόσο με το Χρήστο Σταϊκούρα όσο και τώρα με το Χρίστο Δήμα.
Προσωπικά, θεωρώ πως για να ανταποκριθείς καλύτερα στις ανάγκες ενός τόπου, πρέπει να είσαι παρών. Για αυτό και επισκέπτομαι συχνά τον κάθε τόπο, βλέπω, ακούω και μιλάω με τους ανθρώπους του. Για εμένα δεν είναι μια τυπική διαδικασία, αλλά συναντήσεις ουσίας. Και το ίδιο ισχύει και αντίστροφα: Προσκαλώ πάντα και έχω υποδεχθεί πολλές φορές τους εκπροσώπους των τοπικών αρχών στο γραφείο μου, για να ακούσω από κοντά τα αιτήματα και τους προβληματισμούς τους.
Στην περίπτωση του ΒΟΑΚ μάλιστα, όπως φυσικά και σε άλλα έργα, η στάση των τοπικών αρχών της Κρήτης είναι υποδειγματική, καθώς αντιμετωπίζουν τα ζητήματα με υπευθυνότητα και ωριμότητα. Κι εμείς αντιμετωπίζουμε με την ίδια λογική όλα τα έργα, σε κάθε περιοχή, με σεβασμό στους ανθρώπους και στις ανάγκες τους.
- Στη Θεσσαλονίκη, αυτό που αναμένεται είναι η επέκταση του μετρό προς Καλαμαριά. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι και το χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωσή της; Θα χρειαστεί να κλείσει ο κεντρικός σταθμός και για πόσο χρονικό διάστημα; Τι θα ακολουθήσει;
– Η παράδοση της επέκτασης του μετρό στην Καλαμαριά το Φεβρουάριο του 2026 είναι ένας στόχος στον οποίο είμαστε προσηλωμένοι και πιστεύω ότι θα τον πετύχουμε. Σχετικά με τη διακοπή της λειτουργίας του μετρό, αναμένουμε την εταιρεία κατασκευής να μας δώσει την επίσημη ημερομηνία που θα ξεκινήσουν οι δοκιμές που απαιτούνται. Αυτό που ξέρουμε μέχρι στιγμής είναι ότι προσδιορίζεται σε χρόνο αρκετά μετά το καλοκαίρι.
- Πώς προχωρά το έργο της υπερυψωμένης λεωφόρου ταχείας κυκλοφορίας, του λεγόμενου «Flyover»; Είναι εφικτή η ολοκλήρωσή του μέχρι το Μάιο του 2027;
– Το Flyover προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς, και αυτό είναι κάτι που είναι απολύτως ορατό και από τον κόσμο της Θεσσαλονίκης. Πρόσφατα κατεδαφίστηκε η γέφυρα της Περραιβού, σε πάρα πολύ σύντομο χρόνο, συντομότερα μάλιστα και από τον προκαθορισμένο, για την εξυπηρέτηση των εργασιών.
Αυτή τη στιγμή, σε όλο το μήκος της Εσωτερικής Ανατολικής Περιφερειακής Οδού Θεσσαλονίκης λειτουργούν ταυτόχρονα και διαρκώς πολλαπλά εργοτάξια. Ειδικά μάλιστα για την κατασκευή του Flyover σχεδιάστηκε αυτοκινούμενο καλούπι πάνω σε βάθρα, και εντός του καλοκαιριού θα έχουμε ένα δεύτερο τέτοιο σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί σε άλλο σημείο και θα επισπεύσει την κατασκευή της γέφυρας. Παραμένουμε στην αρχική δέσμευση της παράδοσης του έργου στις 16 Μαΐου 2027.
- Ποια άλλα μεγάλα έργα υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας;
– Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα υποδομών των τελευταίων δεκαετιών. Πέρα από όσα ήδη αναφέρθηκαν, δεκάδες έργα –μεγαλύτερα και μικρότερα– βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και αποτελούν άμεση προτεραιότητα.
Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα – Πύργος θα παραδοθεί σε δύο φάσεις: η πρώτη εντός του καλοκαιριού και η δεύτερη έως το Νοέμβριο. Ο Ε65 πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, έχοντας ήδη φτάσει το 77%, ενώ ο οδικός άξονας Μπράλος – Άμφισσα προχωρά με σταθερό ρυθμό. Αντίστοιχα, συνεχίζεται η κατασκευή της γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα.
Στη Θεσσαλία, ξεκίνησαν ήδη τα πρώτα εργοτάξια για την αποκατάσταση των ζημιών από τις φυσικές καταστροφές “Daniel” και “Elias”, μετά και την υπογραφή των σχετικών συμβάσεων και την έναρξη των μελετών.
Στόχος μας στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είναι να δίνουμε προτεραιότητα σε έργα που βελτιώνουν ουσιαστικά την καθημερινότητα των πολιτών, ενισχύουν τη συνδεσιμότητα, τονώνουν την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη και συμβάλλουν σε ένα πιο βιώσιμο και λειτουργικό δίκτυο υποδομών για όλους.
- Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Υπουργείο σας όσον αφορά την υλοποίηση και τη διαχείριση μεγάλων δημόσιων έργων, και ποια είναι η στρατηγική σας για την αντιμετώπισή τους;
– Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να επιλέξουμε το κατάλληλο χρηματοδοτικό εργαλείο για το κάθε έργο και να εξασφαλίσουμε τα κονδύλια που απαιτούνται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στέκεται σύμμαχός μας μέσω προγραμμάτων όπως είναι το ΕΣΠΑ ή μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ αξιοποιούμε και τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Προσωπικά, ωστόσο θεωρώ πως οι ΣΔΙΤ έχουν έναν πεπερασμένο χαρακτήρα και, συνεπώς, συγκεκριμένα όρια εφαρμογής. Θεωρώ επίσης σημαντικό το μηχανισμό των παραχωρήσεων.
Εξίσου κρίσιμο είναι και το ζήτημα της ωρίμανσης των έργων: Υπάρχει ανάγκη για καλύτερο σχεδιασμό, έγκαιρη εκπόνηση μελετών και αποτελεσματική διαχείριση σε όλα τα στάδια, από την προκήρυξη μέχρι την κατασκευή. Καθοριστικό ρόλο παίζει και ο διάλογος με τις τοπικές κοινωνίες, ώστε τα έργα να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του κάθε τόπου.
Είναι απολύτως σαφές ότι οι απαιτήσεις για δημόσια έργα αυξάνονται, ενώ οι διαθέσιμοι πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι. Οφείλουμε να διασφαλίζουμε τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, ενώ είναι αδιαπραγμάτευτη αρχή για εμάς να μην επιβαρύνουμε τις επόμενες γενιές με νέο χρέος.
Γι’ αυτό πρέπει να τεθούν επί «τάπητος» νέες βιώσιμες χρηματοδοτικές λύσεις, καθώς οι υφιστάμενες επιλογές, όπως οι ΣΔΙΤ, δεν μπορούν να επεκτείνονται επ’ άπειρον. Ήδη εξετάζουμε την επέκταση παραχωρήσεων, αλλά και πιθανές νέες παραχωρήσεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η συζήτηση για τις «πρότυπες προτάσεις για έργα υποδομής», για τις οποίες αναμένεται και σχετική νομοθετική παρέμβαση.
Η πρόκληση, λοιπόν, είναι σύνθετη. Αλλά απαντάμε με ρεαλισμό, υπευθυνότητα και στρατηγικό σχεδιασμό. Έτσι, μπορούμε να διασφαλίσουμε έργα ουσίας, με διάρκεια στο χρόνο και αντοχή στις καιρικές συνθήκες, με κοινωνικό αποτύπωμα και με πραγματική αξία για το μέλλον.
- Στο πρόσφατο 1ο «Συνέδριο για Κατασκευές και Μηχανήματα Έργων» (1st Construction & Machinery Conference [CMC]) έγινε ιδιαίτερη αναφορά στις μεγάλες καθυστερήσεις διαχρονικά του Υπουργείου σχετικά με την επίλυση ζητημάτων που ταλανίζουν τον κλάδο. Για παράδειγμα, εξετάστηκε το θέμα της αύξησης των τιμών των υλικών –που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη συνέχιση των έργων– και αναφέρθηκε ότι είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει ένα σύστημα ορθολογιστικού καθορισμού των τιμών. Παράλληλα παραμένει ανενεργή η Εταιρεία Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών. Ποια είναι η θέση σας στο συγκεκριμένο ζήτημα;
– Πράγματι, υπάρχουν ζητήματα που παραμένουν σε εκκρεμότητα και γνωρίζουμε καλά ότι απασχολούν έντονα τον τεχνικό κόσμο και τις εργοληπτικές οργανώσεις. Θα ήθελα, ωστόσο, να υπογραμμίσω ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι προτεραιότητες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών καθορίστηκαν από την ίδια την πραγματικότητα. Οι καταστροφές από τον Daniel και τον Elias στη Θεσσαλία ανέτρεψαν τον αρχικό προγραμματισμό, απαιτώντας άμεσες παρεμβάσεις αλλά και την εξεύρεση σημαντικών πόρων για την αποκατάσταση των υποδομών.
Παράλληλα, προχωρούμε σε ουσιαστικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Η ενεργοποίηση του ΠΔ 71 σε σχέση με τα μητρώα αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα. Δεν είναι εύκολη διαδικασία. Αποδεχθήκαμε αιτήματα για παρατάσεις, καθώς είμαστε πρόθυμοι να διευκολύνουμε τις εργοληπτικές και μελετητικές επιχειρήσεις. Στόχος μας είναι τα μητρώα να αποκτήσουν ουσιαστικό περιεχόμενο και να λειτουργήσουν ως πιστοποίηση ποιότητας για τις εταιρείες του κλάδου.
Ακόμα, μέσα στη χρονιά, έγινε η πολύ σημαντική μετάβαση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ). Ήταν μια αναγκαία κίνηση προκειμένου να διασφαλιστεί η δημοσιονομική τάξη, ιδιαίτερα για τις δημόσιες συμβάσεις με υψηλό οικονομικό αντικείμενο. Εξίσου κρίσιμο είναι και το θέμα των αναθεωρήσεων, που αφορά όχι μόνο την ομαλή εκτέλεση των έργων, αλλά και τη σαφέστερη εικόνα για τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις του Υπουργείου.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι την περασμένη χρονιά, υπό τον πρώην υπουργό Χρήστο Σταϊκούρα, πετύχαμε απορρόφηση των διαθέσιμων κονδυλίων σε ποσοστό 93 – 94% από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με εκταμιεύσεις που ξεπέρασαν τα 2 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό επίτευγμα, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη τις ανατιμήσεις που επηρέασαν το σύνολο του κατασκευαστικού κλάδου.
Σήμερα, με τη νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, υπό το Χρίστο Δήμα, έχουμε ήδη αποδείξει στην πράξη την ετοιμότητα και τη διαθεσιμότητά μας να συνεργαστούμε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να δοθούν λύσεις στα θεσμικά ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο.
- Πώς βλέπετε το μέλλον των υποδομών στην Ελλάδα; Υπάρχουν άλλα μεγάλα έργα που είναι σε εξέλιξη ή που είναι προγραμματισμένα για την επόμενη δεκαετία;
– Οι υποδομές αποτελούν διαχρονικά θεμέλιο για την ανάπτυξη κάθε σύγχρονης χώρας. Είναι δείκτης οικονομικής προόδου, αλλά και εργαλείο για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Η άμεση επέμβαση που σχεδιάζουμε είναι η υλοποίηση του τριπλού κόμβου του Σκαραμαγκά, που αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά στην αποσυμφόρηση της δυτικής Αττικής. Παράλληλα, εξετάζουμε παρεμβάσεις στην είσοδο της Αττικής Οδού στη Μεταμόρφωση, ένα ιδιαίτερα επιβαρυμένο σημείο του οδικού δικτύου.
Στο πεδίο των αστικών μεταφορών, προτεραιότητα αποτελεί η επέκταση του μετρό. Στη Θεσσαλονίκη, το βλέμμα στρέφεται στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης, ενώ στην Αθήνα προωθείται η επέκταση της γραμμής 2 με το τμήμα «Ανθούπολη – Ίλιον». Ήδη διερευνούμε τους κατάλληλους τρόπους χρηματοδότησης, ώστε να εξασφαλίσουμε την υλοποίηση αυτών των κρίσιμων έργων, που ενισχύουν τη βιώσιμη κινητικότητα και εξυπηρετούν ευρύτερες πληθυσμιακές ζώνες.
Ιδιαίτερη σημασία δίνουμε, επίσης, και στο περιφερειακό οδικό δίκτυο, προωθώντας έργα όπως στα τμήματα «Γιάννενα – Κακαβιά», «Λαμία – Καρπενήσι» και «Καλαμάτα – Ριζόμυλος». Πρόκειται για παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν την τοπική οικονομία, θα βελτιώσουν την προσβασιμότητα και θα δώσουν νέα δυναμική στον τουρισμό.
Ο σχεδιασμός μας είναι πολυεπίπεδος και στοχευμένος· απαντά σε υπαρκτές ανάγκες, βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών και διαμορφώνει ένα σύγχρονο, ανθεκτικό και λειτουργικό δίκτυο υποδομών, αντάξιο των απαιτήσεων της επόμενης δεκαετίας.
