“Απαγορευτικό” στους δικαστικούς ελέγχους των δημοσίων συμβάσεων βάζει η αύξηση κόστους του σχετικού παραβόλου το οποίο έχει πενταπλασιαστεί για τους ίδιους προϋπολογισμούς δημοσίων συμβάσεων. Σε ανακοίνωση Τύπου που εξέδωσε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών – ΣΑΤΕ αναφέρει:
“Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών – ΣΑΤΕ εκφράζει έντονη δυσαρέσκεια και διαμαρτυρία για την επιλογή της κυβέρνησης να αυξήσει δυσανάλογα – και αποτρεπτικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις – το παράβολο που καταβάλλεται για δικαστική προστασία ενώπιον των Διοικητικών Εφετείων κατά πράξεων ή παραλείψεων της Διοίκησης ή/και εσφαλμένης κρίσης της ΕΑΔΗΣΥ.
Συγκεκριμένα, μέχρι και πριν την ψήφιση του Ν.5218/2025, κάθε επιχείρηση που διεκδικούσε την αναδοχή σε διαγωνισμό δημόσιας σύμβασης, είχε δικαίωμα μετά την προσφυγή στην ΕΑΔΗΣΥ να διεκδικήσει περαιτέρω τα νόμιμα δικαιώματά της στο Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής με συνολικό παράβολο ύψους 0,1% της αξίας της σύμβασης, κατ΄ ελάχιστον 500€ και κατά μέγιστο 5.000€, δηλαδή το παράβολο παρέμενε σταθερό στις 5.000 € για όλες τις δημόσιες συμβάσεις προϋπολογισμού από 5.000.000€ (με ΦΠΑ) και άνω.
Πλέον, το παράβολο αυτό έχει πενταπλασιαστεί για τους ίδιους προϋπολογισμούς δημοσίων συμβάσεων αφού πλέον ανέρχεται σε 0,5% και η ελάχιστη αξία αυτού εκκινεί από τα 1.500€ με μέγιστο τις 30.000€ (χωρίς ΦΠΑ), ύψος που παραμένει σταθερό για όλες τις δημόσιες συμβάσεις από 6.000.000€ (χωρίς ΦΠΑ) και άνω.
Σύμφωνα με τον ΣΑΤΕ η θέσπιση αυτής της ρύθμισης συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα άστοχης νομοθέτησης και προσχηματικής δημόσιας διαβούλευσης αφού :
- Αγνοήθηκαν πλήρως οι προτάσεις που κατατέθηκαν από επαγγελματικούς φορείς κατά τη φάση της δημόσιας διαβούλευσης του νομοσχεδίου.
- Αγνοήθηκαν πλήρως οι εμπεριστατωμένες και τεκμηριωμένες θέσεις που εξέφρασε η συντριπτική πλειοψηφία των φορέων που μετείχαν κατά τη διαδικασία ακρόασης φορέων στην Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου.
- Αγνοήθηκαν πλήρως οι ουσιαστικές παρατηρήσεις που περιλαμβάνονται στην από 19-6-2025 Γνώμη της Οικονομικής Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ).
- Αγνοήθηκαν πλήρως οι βαρύνουσες αιτιάσεις που περιλαμβάνονται στην υπ’αριθμ. Α1/2025/19.6.2025 Γνώμη της αρμόδιας Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ).
- Αγνοήθηκε πλήρως η υπ’αριθμ. 4/2024 Έκθεση Ελέγχου – καταπέλτης – του Ελεγκτικού Συνεδρίου όπου εντοπίζονται επαναλαμβανόμενες ουσιώδεις πλημμέλειες νομιμότητας κατά την ανάθεση συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας των Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δύο ανωτέρω όργανα της Πολιτείας, ΕΑΔΗΣΥ και ΕλΣυν, δεν εισακούστηκαν από το αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης παρά το γεγονός ότι ως στόχο έχουν, μεταξύ άλλων, και τη διαφύλαξη της διαφάνειας και της νομιμότητας στην ανάθεση και εκτέλεση των Δημόσιων Συμβάσεων.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΣΑΤΕ εξέφρασε με υπόμνημα προς το αρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης και προς όλα τα πολιτικά κόμματα τις έντονες αντιρρήσεις του για την υπέρμετρη και αναιτιολόγητη αύξηση του παραβόλου, που στο ύψος που τελικώς θεσπίστηκε συνιστά ουσιαστικό φραγμό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να προσφύγουν στην δικαιοσύνη με τελικό αποτέλεσμα η Διοίκηση να μένει ανέλεγκτη να ενσωματώνει φωτογραφικούς όρους, υπέρμετρες απαιτήσεις ή και μη σχετιζόμενες με το αντικείμενο των συμβάσεων προϋποθέσεις συμμετοχής ή ακόμα χειρότερα να αδικεί με πράξεις και παραλείψεις συμμετέχοντες σε διαγωνισμούς, αφήνοντάς τους ελάχιστα περιθώρια να διεκδικήσουν νόμιμες διορθωτικές ενέργειες.
Σε κάθε περίπτωση, οι προβλέψεις του άρθρου για πενταπλασιασμό του παραβόλου:
– Παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας, δεδομένου ότι επιβαρύνονται δυσανάλογα και αποτρεπτικά ως προς το δικαίωμα προσφυγής τους στη δικαιοσύνη οι εργοληπτικές επιχειρήσεις που μετέχουν σε διαγωνισμούς για έργα χαμηλότερου προϋπολογισμού, δηλ. οι μικρομεσαίες εργοληπτικές επιχειρήσεις.
– Καθιστούν προδήλως άνιση την μεταχείριση υπέρ των Αναθετουσών Αρχών οι οποίες ασκούν τις αιτήσεις ακυρώσεως κατά αποφάσεων της ΕΑΔΗΣΥ ατελώς έναντι του υψηλού παραβόλου που καλούνται να καταβάλλουν οι οικονομικοί φορείς.
– Παραβιάζουν τις δικονομικές ενωσιακές Οδηγίες περί αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας κατά την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων.
– Παραβιάζουν το Σύνταγμα (άρθρο 20) περί δικαιώματος δικαστικής προστασίας.
– Παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) ως προς το δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη.
Επιπλέον, η δυνατότητα πολλαπλασιασμού του παραβόλου τιμωρητικά, έως το 2% του προϋπολογισμού μιας δημόσιας σύμβασης σε περίπτωση προδήλως απαραδέκτου της αιτήσεως ακυρώσεως, καταργεί πλήρως το δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη και δημιουργεί απόλυτη ανασφάλεια σε κάθε καλόπιστο εργολήπτη, εφόσον τον θέτει ακόμη και ενώπιον του ενδεχομένου οικονομικής καταστροφής του σε περίπτωση απώλειας μιας δίκης.
Το σύστημα παραγωγής δημοσίων έργων και όλων των δημοσίων συμβάσεων δεν έχει ανάγκη περιορισμού της διαφάνειας και περιορισμού του ελέγχου του για να λειτουργήσει αποτελεσματικά και να επιτύχει βελτιστοποίηση της αξιοποίησης τόσο των εγχώριων δημοσιονομικών πόρων που απορροφά όσο και των υψηλών ευρωπαϊκών ενισχύσεων που διοχετεύονται σε αυτό. Έχει ανάγκη διάφανων και ανοικτών διαδικασιών που θα επιτρέπουν τον έλεγχο και την, με αντικειμενικά κριτήρια, μετρήσιμη επίτευξη στόχων, προοπτική που απομακρύνεται με το πρόσφατα ψηφισθέν άρθρο 30 του Ν.5218/2025.
Ο ΣΑΤΕ εκπροσωπώντας την εγχώρια εταιρική εργοληπτική επιχειρηματικότητα για περισσότερο από 60 έτη σκοπεύει, με βάση και τις καταστατικές του διατάξεις περί προστασίας των συμφερόντων των εκατοντάδων εταιρειών μελών του, να αξιοποιήσει κάθε νόμιμο μέσο προκειμένου να αναδειχθούν όλες οι αρνητικές συνέπειες των νέων ρυθμίσεων.
