Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική πρόοδος όσον αφορά την προστασία των κτιρίων από τις πυρκαγιές, η οποία πρόοδος αντανακλά στον ελληνικό Κανονισμό Πυροπροστασίας του 2018.
Του κ. Γ.Μ. Μυλωνάκη*
Από το 2018 η χώρα μας έχει αποκτήσει έναν σύγχρονο Κανονισμό Πυροπροστασίας Κτιρίων (ΠΔ 41/2018) και μια σειρά από επικουρικές πυροσβεστικές διατάξεις, που συνιστούν ένα συνεκτικό κανονιστικό πλαίσιο με το οποίο τίθενται συγκεκριμένες, αυστηρές και μετρήσιμες απαιτήσεις αναφορικά με τις σχετικές ιδιότητες και επιδόσεις των κατασκευών.
Σημαντικές και θετικές είναι οι αλλαγές που έφερε σε σχέση με τον παλαιό κανονισμό το προεδρικό διάταγμα ΠΔ 41/2018, και τέτοιες είναι η ενσωμάτωση της σύγχρονης ορολογίας και της ευρωπαϊκής πρακτικής, καθώς και η χρήση του ευρωπαϊκού συστήματος ταξινόμησης δομικών προϊόντων με βάση την αντοχή τους έναντι της φωτιάς.
Τα διάφορα υλικά, ανάλογα με το πώς αντιδρούν στη φωτιά (Reaction to Fire), ταξινομούνται –βάσει εργαστηριακών δοκιμών σε κοινοποιημένα εργαστήρια– στις παρακάτω 7 κατηγορίες (σύστημα Euroclass / κατά ΕΝ 13501-1):
– A1: Άκαυστα υλικά.
– A2: Σχεδόν μηδενική συνεισφορά στη φωτιά.
– Β, C, D, E: Αναφλέξιμα υλικά.
– F: Εύφλεκτα ή μη πιστοποιημένα υλικά (π.χ. βενζίνη).
Σημαντική επίσης είναι η ταξινόμηση των υλικών στις κατηγορίες s1, s2 και s3 («s» από το «smoke») σε σχέση με την εκπομπή καπνού (που αποτελεί την κύρια αιτία θανάτων σε συμβάντα φωτιάς) και φλεγόμενων σωματιδίων (με τα οποία μεταδίδεται η φωτιά σε άλλα υλικά), με την υποκατηγορία s1 να μην έχει καμία έκλυση καπνού.
Επίσης υπάρχουν οι υποκατηγορίες d0, d1 και d2, με την υποκατηγορία d0 να μην εκλύει καθόλου φλεγόμενα σωματίδια (d-droplets).
Πυραντίσταση
Η πυραντίσταση (Fire Resistance / ΕΝ 13501-2) δηλώνεται με συνδυαστικό δείκτη ο οποίος συντίθεται από τα σύμβολα R, E, I, W, M και S και μια χρονική διάρκεια σε λεπτά (min), π.χ. ΕΙ60. Το αριθμητικό μέρος αντιστοιχεί στη χρονική διάρκεια σε λεπτά, κατά την οποία το δομικό στοιχείο, όταν υποβάλλεται σε μια προδιαγεγραμμένη θερμική επίδραση και μηχανική φόρτιση, ικανοποιεί ορισμένα κριτήρια θερμικής και μηχανικής συμπεριφοράς, τα οποία δηλώνονται με τα γράμματα R, E, I, W, M, S (βλ. πίνακα).
Σημαντική έλλειψη του ΠΔ 41/2018 είναι ότι δεν προβλέπει μηχανισμό ελέγχου, με αποτέλεσμα η τήρηση των κανόνων πυροπροστασίας να επαφίεται στην καλή προαίρεση των εμπλεκομένων.
Αποκλίσεις και παραλείψεις συμμόρφωσης με αυτές τις απαιτήσεις μπορούν να επιφέρουν απώλειες ζωής και περιουσίας, αλλά και περιβαλλοντικές καταστροφές. Η συμμόρφωση, αντιθέτως, με το κανονιστικό πλαίσιο οδηγεί σε ποιοτικά καλύτερες κατασκευές, στη βελτίωση του κτιριακού αποθέματος και στην αύξηση του κύκλου ζωής ενός κτιρίου, με συνέπεια την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Πυροπροστασία
Ένα πολύ σημαντικό νομοθέτημα είναι και ο «Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων» (ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019 ΦΕΚ 3475/Β/24-5-2023).
Με τη βοήθεια του Κανονισμού αυτού γίνεται σχετικά εύκολη η εκτίμηση της επικινδυνότητας ενός κτιρίου πλησίον ή εντός δασικής έκτασης, καθώς και η συνακόλουθη λήψη μέτρων και παρεμβάσεων για την αποτροπή ή τον περιορισμό των συνεπειών φωτιάς σε αυτό.
Συμμόρφωση
Επειδή τα δομικά υλικά και τα δομικά συστήματα πρέπει να συμμορφώνονται με τον Κανονισμό Δομικών Προϊόντων (CPR 305/2011) αλλά και με τον Κανονισμό Πυροπροστασίας (ΠΔ 41/2018), οι παραγωγοί / κατασκευαστές πρέπει υποχρεωτικά, μέσω της σήμανσης CE και των δηλώσεων επιδόσεων, να παρέχουν τις προβλεπόμενες πληροφορίες συμμόρφωσης στα ενδιαφερόμενα μέρη.
Ειδικά για τη φωτιά, πρέπει να αναζητούμε και να χρησιμοποιούμε υλικά και δομικά συστήματα για τα οποία ο παραγωγός δηλώνει εγγράφως, με σαφή τεκμηρίωση, τόσο την επίδοση σε σχέση με την αντίδραση στη φωτιά, όσο και το δείκτη πυραντίστασης.
Το ΕΛ.Ι.ΠΥ.ΚΑ
Η εκπαίδευση και η διαρκής επιμόρφωση στην πυροπροστασία είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Το Ελληνικό Ινστιτούτο Πυροπροστασίας Κατασκευών (ΕΛ.Ι.ΠΥ.ΚΑ.) συμβάλλει σημαντικά, κατά γενική ομολογία, στην επιμόρφωση των μηχανικών και τεχνικών στον τομέα της πυροπροστασίας των κατασκευών, με ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης, ομιλίες, webinar και με το Διεθνές Συνέδριο Πυροπροστασίας των Κατασκευών που διοργανώνεται ανά διετία. Μάλιστα το επόμενο Διεθνές Συνέδριο Πυροπροστασίας των Κατασκευών έχει ανακοινωθεί για τις 5-6 Απριλίου 2024 και θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Το ΕΛ.Ι.ΠΥ.ΚΑ. είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που δημιουργήθηκε με σκοπό να συμβάλλει στην πυροπροστασία των κατασκευών στην Ελλάδα, στη εφαρμογή σχετικών προδιαγραφών και προτύπων, καθώς και στη χρήση πιστοποιημένων υλικών, δομικών συστημάτων και τεχνικών. Συμβάλλει στη διαμόρφωση και κατάρτιση νόμων, ενώ τα μέλη του –ειδικοί επιστήμονες και επαγγελματίες– κάνουν σχετικές παρεμβάσεις και δημοσιεύουν ειδικά άρθρα.
Στο ΕΛ.Ι.ΠΥ.ΚΑ. συμμετέχουν ελληνικές και διεθνείς βιομηχανίες δομικών υλικών, συστημάτων δόμησης και συστημάτων πυροπροστασίας, κατασκευαστικές εταιρείες, μηχανικοί, καθηγητές από εργαστήρια ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα, καθώς και αξιωματικοί του Πυροσβεστικού Σώματος.
Τέλος, το ΕΛ.Ι.ΠΥ.ΚΑ. συμμετέχει ως πλήρες μέλος στη Συνομοσπονδία Συλλόγων Πυροπροστασίας της Ευρώπης (Confederation of Fire Protection Association – Europe [CFPA-E]).
* Ο κ. Γ. Μ. Μυλωνάκης είναι φυσικός, κάτοχος M.Sc. και γενικός διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Πυροπροστασίας Κατασκευών(ΕΛ.Ι.ΠΥ.ΚΑ.).
