Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Χειριστών Μηχανημάτων Έργων Ελλάδος (Ο.Χ.Μ.Ε.Ε.) μιλάει στο περιοδικό «Εργοταξιακά Θέματα» για τα ζητήματα που απασχολούν τους συναδέλφους του που εργάζονται στον κλάδο των κατασκευών.
Η Ομοσπονδία Χειριστών Μηχανημάτων Έργων Ελλάδος (Ο.Χ.Μ.Ε.Ε.) αποτελεί το συνδικαλιστικό φορέα που εκπροσωπεί όλους τους χειριστές μηχανημάτων πανελλαδικά και έχει πρόεδρό της τον κ. Νίκο Ηλιόπουλο, ο οποίος, στη συνέντευξη που ακολουθεί, παραθέτει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες του χώρου. Αναφέρεται στο μείζον ζήτημα της έλλειψης συλλογικής σύμβασης εργασίας, στέκεται στην ανάγκη δημιουργίας μητρώου χειριστών μηχανημάτων και δίνει το δικό του στίγμα ενόψει της επικείμενης έκθεσης Ergo.tec για τα μηχανήματα έργων.
– Ποια είναι, κ. Ηλιόπουλε, η τρέχουσα κατάσταση στον κλάδο σας;
– Καταρχήν θέλω να σας ευχαριστήσω για τη φιλοξενία αλλά και για το βήμα που μας δίνετε, ώστε να ακουστούν οι απόψεις και οι θέσεις όλων αυτών που εκπροσωπούμε και οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους χειριστές και βοηθούς χειριστές μηχανημάτων έργου.
Εδώ και 13 ολόκληρα χρόνια επικρατεί ένα άναρχο και ακανόνιστο εργασιακό και οικονομικό περιβάλλον στον κατασκευαστικό και τεχνικό κλάδο, καθώς εργαζόμαστε χωρίς συλλογική σύμβαση εργασίας. Αυτό προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των κατασκευαστικών επιχειρήσεων, καθώς δεν υπάρχουν ίσοι όροι για όλους, με συνέπεια μια σειρά τεχνικών εταιρειών να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν.
Αφετέρου, οι συνάδελφοι χειριστές μηχανημάτων έργου, ως οι αδύναμοι κρίκοι της αγοράς εργασίας, παραμένουν έρμαια στη βούληση των εργοδοτών, αδυνατώντας να διαπραγματευτούν μαζί τους και να διεκδικήσουν τις οικονομικές απολαβές τους.
Ως αποτέλεσμα, οι εργοδότες αμείβουν τους χειριστές μηχανημάτων έργου όπως θέλουν, παρέχοντάς τους τον κατώτατο μισθό του ανειδίκευτου εργάτη. Είναι μια σκληρή αλήθεια αλλά είναι πραγματικότητα. Οι χειριστές αμείβονται με πολύ λιγότερα χρήματα από ό,τι πριν 13 χρόνια, το 2011, όταν ήταν σε ισχύ η τελευταία σύμβαση εργασίας στο επάγγελμά μας.
– Στις αρχές Απριλίου προσφύγατε στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (Ο.ΜΕ.Δ.) σχετικά με την συλλογική σύμβαση εργασίας στον κατασκευαστικό τεχνικό κλάδο. Σύμφωνα με το έγγραφό σας, υπάρχει σημαντική απόκλιση ανάμεσα στα αιτήματά σας και στις προτάσεις των εργοδοτικών φορέων. Ποιες αναμένεται να είναι οι μελλοντικές σας κινήσεις σε περίπτωση που δεν βρεθεί λύση;
– Με ομόφωνη απόφαση της διοίκησης της ομοσπονδίας αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις με τους εργοδότες και να συνδιαμορφώσουμε από την αρχή ένα καινούριο πλαίσιο αρχών και κανόνων, βάσει των πραγματικών και ουσιαστικών αναγκών εργαζομένων και εργοδοτών.
Δυστυχώς, ενώ όλα ξεκίνησαν θετικά στη διαπραγμάτευση για υπογραφή σύμβασης, ο εργοδοτικός σύνδεσμος άλλαξε στάση, θέλοντας να εξυπηρετήσει τις ανάγκες μόνο των μελών του. Με την πρόταση που μας έκαναν ήθελαν και θέλουν να λαμβάνουν οι χειριστές και οι βοηθοί χειριστές μισθούς μικρότερους από αυτούς που όριζε η τελευταία σύμβαση του 2011. Η πρόταση είναι προσβολή για εμάς που έχουμε ειδικά επαγγελματικά προσόντα και δίνουμε πνοή σε κάθε τεχνικό και κατασκευαστικό έργο. Είναι προσβολή για τους εκατοντάδες τραυματίες και δεκάδες νεκρούς σε ένα από τα πιο δύσκολα, απαιτητικά και άκρως επικίνδυνα επαγγέλματα.
Η απόφασή μας να προσφύγουμε στον Ο.ΜΕ.Δ. είναι η τελευταία μας λύση, αναζητώντας σ’ αυτόν την υπευθυνότητα και αξιοπιστία που δεν επιδεικνύουν οι εργοδότες.
Θέλουμε να πιστεύουμε πως ο Ο.ΜΕ.Δ. θα λάβει υπόψη όλα τα οικονομικά και αναπτυξιακά στοιχεία που αποδεικνύουν πως ο κατασκευαστικός και τεχνικός κλάδος βρίσκεται σε περίοδο αντίστοιχη αυτής των ολυμπιακών έργων του 2004. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι για την αμοιβή του χειριστή μηχανήματος έργου ο Ο.ΜΕ.Δ. θα δώσει την καλύτερη λύση, που θα αντιστοιχεί στα εργασιακά και οικονομικά δεδομένα του κατασκευαστικού τεχνικού κλάδου.
– Τα τελευταία χρόνια έχουν ενσωματωθεί αρκετές νέες τεχνολογίες στα μηχανήματα έργων. Κατά πόσο είναι εξοικειωμένοι οι χειριστές και ποιος είναι ο ρόλος της ομοσπονδίας όσον αφορά την εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή τους στις νέες τεχνολογίες;
– Πολλά γράφονται και πολύ περισσότερα λέγονται για την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στα μηχανήματα έργου, αλλά η αλήθεια είναι άλλη.
Εκτός από κάποιες εξαιρέσεις, οι χειριστές μηχανημάτων δεν έχουν δει ακόμα αυτή την τεχνολογία στη δύσκολη και απαιτητική καθημερινότητά τους. Γιατί η πραγματικότητα είναι πως η εργασία μας διενεργείται από μηχανήματα που δεν έχουν τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά στα οποία αναφέρεστε.
Τα περισσότερα από τα μηχανήματα έργου που δραστηριοποιούνται στα κατασκευαστικά έργα είναι μηχανήματα παλαιότερης τεχνολογίας. Απλά είναι καλά συντηρημένα. Είναι μηχανήματα που προκαλούν σε βάθος χρόνου επιζήμια προβλήματα στην υγεία μας.
Όσον αφορά την εκπαίδευση και τη μετεκπαίδευση, είναι πολύ δύσκολο να αναλάβει τέτοιες πρωτοβουλίες η Ομοσπονδία μας, καθώς το κόστος είναι πολύ μεγάλο. Εμείς, ως συνδικαλιστικός φορέας, δεν έχουμε εκείνα τα οικονομικά δεδομένα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν και να συντηρήσουν τις σχετικές υποδομές. Όμως είμαστε διατεθειμένοι, με την εμπειρία που διαθέτουμε, να βοηθήσουμε και να στηρίξουμε οποιαδήποτε πρωτοβουλία ληφθεί, είτε από το κράτος είτε από τους εργοδότες.
Σε αυτό που συμφωνούμε είναι η συνεχής κατάρτιση των συναδέλφων μας χειριστών, μετά όμως από την απόκτηση της ανάλογης άδειας άσκησης επαγγέλματος, η οποία θα πρέπει να πιστοποιεί πως ο κάτοχός της έχει όλα τα απαραίτητα προσόντα για να εκτελεί το συγκεκριμένο επάγγελμα.
Εμείς συμφωνούμε και τονίζαμε και στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας την ανάγκη για περαιτέρω κατάρτιση των αδειούχων χειριστών· δυστυχώς όμως οι εργοδότες αδιαφορούν.
– Τα τελευταία χρόνια επικρατεί κατασκευαστικός «πυρετός» στη χώρα μας, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη πολλά έργα υποδομών. Πιστεύετε πως υπάρχει επάρκεια σε χειριστές μηχανημάτων έργων για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες; Αν όχι, ποιες είναι οι προτάσεις που έχετε ως ομοσπονδία;
– Όπως περιγράφει και η φράση σας «κατασκευαστικός πυρετός», υπάρχει κατασκευαστική ανάπτυξη και οι εργοδότες οφείλουν να αποδώσουν στους συναδέλφους χειριστές τα ανάλογα οικονομικά οφέλη με υπογραφή συλλογικής σύμβασης.
Εμείς πιστεύουμε πως υπάρχει μεγάλος αριθμός συναδέλφων χειριστών που ενώ έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος, έχουν αλλάξει επαγγελματική εργασιακή κατεύθυνση. Αυτό έχει γίνει γιατί οι συνάδελφοι δεν αποδέχονται να χειρίζονται μηχανήματα έργου, να έχουν την καθολική ευθύνη του έργου και να αμείβονται σαν ανειδίκευτοι εργάτες ή να αμείβονται με πολύ λιγότερα χρήματα από όσα έπαιρναν το 2011.
Επιπλέον, οι εργοδότες θέλουν «παιδιά για όλες τις δουλειές» και δεν αρκούνται στο να ασκούμε τα εργασιακά μας καθήκοντα, που είναι μόνο ο χειρισμός μηχανήματος και τίποτε άλλο.
Αυτό που ισχυριζόμαστε αποδεικνύεται εύκολα, αφενός από το πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης «Εργάνη», το οποίο εμφανίζει καθημερινά μέσω των κωδικών αριθμών δραστηριότητας (ΚΑΔ) το σύνολο των χειριστών που εργάζονται σε καθημερινή βάση, και αφετέρου από τις βάσεις δεδομένων του Υπουργείου Ανάπτυξης όπου καταχωρείται η κάθε εκδιδόμενη άδεια.
Διαπιστώνεται εύκολα ότι οι άδειες που έχουν εκδοθεί είναι υπερπολλαπλάσιες σε σχέση με τους εργαζόμενους που δηλώνονται σε καθημερινή βάση ότι ασκούν το επάγγελμα του χειριστή.
Από την άλλη, όμως, για την αδυναμία εύρεσης χειριστών –έλλειψη για την οποία παραπονιούνται οι εργοδότες– τη μεγάλη ευθύνη έχουν οι ίδιες οι επιχειρήσεις, καθώς δεν κάνουν τον ανάλογο προγραμματισμό, ώστε να εκπαιδεύσουν καινούριους χειριστές που θα αντικαταστήσουν τυχόν συναδέλφους που βγαίνουν στη σύνταξη, ή να δημιουργήσουν καινούριους χειριστές ώστε να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες τους.
Χειριστής μηχανήματος έργου δεν μπορεί να γίνει κάποιος παρακολουθώντας σεμινάρια. Η εργασία μας είναι καθαρά εμπειρική, και η σχετική εμπειρία δεν μπορεί να διδαχτεί σε τάξεις και θρανία. Αποκτάται με την καθημερινή εργασία πάνω στο μηχάνημα, και με την επίβλεψη αδειούχου χειριστή. Αφού προηγηθεί αυτή η διαδικασία, μπορεί κατόπιν να δώσει κανείς εξετάσεις προφορικές και πρακτικές για να αποκτήσει την απαραίτητη άδεια άσκησης επαγγέλματος.
Αυτό το γνωρίζουν παρά πολύ καλά οι εργοδότες, και για αυτό μέχρι στιγμής δεν έχουν θέσει θέμα αλλαγής των όρων αδειοδότησης. Γιατί γνωρίζουν πως η σημερινή διαδικασία δημιουργεί χειριστές ικανούς και αξιόπιστους, που μπορούν να εκτελέσουν με συνέπεια ακρίβεια και ασφάλεια το κάθε έργο.
Μάλιστα το επάγγελμά μας έχει καταστεί εξαγόμενο προϊόν, καθώς, λόγω της μεγάλης αξιοπιστίας που έχει η διαδικασία απόκτησης άδειας άσκησης επαγγέλματος χειριστή, μεγάλοι διεθνείς κατασκευαστικοί όμιλοι προτιμούν Έλληνες χειριστές μηχανημάτων.
Επομένως, μπορεί να ισχυρίζονται οι τεχνικές επιχειρήσεις πως δεν μπορούν βρουν χειριστές, αλλά αυτό οφείλεται στο ότι δεν αναλαμβάνουν οι ίδιες να εκπαιδεύσουν και να δημιουργήσουν χειριστές.
– Σε πρόσφατη συνέντευξή σας είχατε σταθεί στην ανάγκη για ένα επίσημο μητρώο χειριστών μηχανημάτων. Τι ακριβώς θα πρέπει να περιλαμβάνει το ψηφιακό αυτό εργαλείο και τι δυνατότητες θα προσφέρει στο χειριστή;
– Εμείς ως Ομοσπονδία έχουμε καταθέσει πρόταση για δημιουργία μητρώου χειριστών μηχανημάτων τόσο στο Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης όσο και στο Υπουργείο Ανάπτυξης.
Αυτό διότι στο Υπουργείο Ανάπτυξης είναι καταχωρημένες άναρχα όλες οι άδειες χειριστών, ενώ στο Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης δηλώνονται όσοι ασκούν το επάγγελμα σε καθημερινή βάση. Οφείλουν λοιπόν τα δυο αρμόδια Υπουργεία να διαμορφώσουν από κοινού αυτό το μητρώο, καθώς έτσι θα καταγράφεται ανά ειδικότητα ο πραγματικός αριθμός των αδειοδοτημένων χειριστών που ασκούν το επάγγελμα.
Επίσης, χάρη σε αυτό το μητρώο, θα μπορεί να υπάρξει και ο αναγκαίος επαγγελματικός προσανατολισμός, αφού αυτό θα μας δείχνει και ποιες ειδικότητες έχει ανάγκη η αγορά εργασίας τη δεδομένη χρονική στιγμή. Έτσι θα μπορεί να δίνεται βαρύτητα σε εκείνες τις ειδικότητες και θα μπορούμε να προλαμβάνουμε τις ελλείψεις της αγοράς εργασίας.
Επιπλέον, με αυτό το μητρώο θα επιτευχθεί ψηφιοποίηση της άδειας του χειριστή, θα λυθεί το μεγάλο πρόβλημα των πλαστών αδειών, θα αναβαθμιστεί η αξιοπιστία του επαγγέλματος και θα δημιουργηθούν αρχές και κανόνες στον κλάδο.
Για όλους αυτούς τους λόγους, το μητρώο θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο και για το κράτος και για τις επιχειρήσεις.
– Στις 24 Μαΐου η καρδιά του κατασκευαστικού κλάδου θα χτυπά στο Μεσογειακό Εκθεσιακό Κέντρο (Mediterranean Exhibition Center [MEC]) της Παιανίας, στην 2η έκθεση Ergo.tec για τα μηχανήματα έργων. Ποιες είναι οι φιλοδοξίες σας από την επικείμενη έκθεση και κατά πόσο πιστεύετε ότι θα συμβάλει στην ανάπτυξη του κλάδου;
– Θεωρώ πως πέρυσι έγινε μια πολύ καλή αρχή. Ευελπιστώ πως φέτος η έκθεση θα καταστεί ο απόλυτος θεσμός για έναν κλάδο που έχει προσφέρει πάρα πολλά στην ελληνική οικονομία.
Φιλοδοξούμε να γίνει εκείνος ο δίαυλος επικοινωνίας όπου θα συζητούνται, θα εξερευνούνται, θα προλαμβάνονται και θα επιλύονται παθογένειες και προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός τεχνικός κλάδος, και κατ’ επέκταση οι συνάδελφοί μας χειριστές και βοηθοί χειριστές.
Είμαι, λοιπόν, πεπεισμένος πως 2η Ergo.tec θα στεφθεί με απόλυτη επιτυχία, και θα αποτελέσει το κέντρο των εξελίξεων για όλο τον κλάδο.
Εν κατακλείδι, θέλω να τονίσω το εξής: Στην παρούσα φάση, όπου διαπιστώνεται εξέλιξη και ανάπτυξη όλου του κλάδου των κατασκευών, θέλουμε αυτή την ανάπτυξη να μην την απολαμβάνουν μόνο οι επιχειρήσεις αλλά και οι χειριστές μηχανημάτων έργου, με πραγματικές και ουσιαστικές απολαβές, και με υγεία και ασφάλεια στην εργασία τους.
