Ο χαλύβδινος οπλισμός αποτελεί βασικό δομικό υλικό για κάθε εργοτάξιο, ανεξαρτήτως μεγέθους και υπάρχουν συγκεκριμένοι κανονισμοί και οδηγίες σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαχείρισή του.
Του κ. Αθανάσιου Μουζά*
Σύμφωνα με τον Κανονισμό Τεχνολογίας Χαλύβων Οπλισμού Σκυροδέματος, η ύπαρξη οξειδίων του σιδήρου στην επιφάνεια του χάλυβα, σε μικρές ποσότητες, βελτιώνει τη συνάφεια μεταξύ οπλισμού και σκυροδέματος, αλλά από ένα επίπεδο και επάνω τη μειώνει. Η ποσότητα οξειδίων του σιδήρου η οποία δεν μπορεί να αφομοιωθεί από το νωπό σκυρόδεμα μέσω της μετατροπής των οξειδίων σε φερριτική φάση (C4AF), θεωρείται βλαπτική. Η ποσότητα αυτή εξαρτάται από τη σύσταση του τσιμέντου, και ιδίως από την περιεκτικότητα σε C3A, καθώς και από το πορώδες του σκυροδέματος.
Σύμφωνα με θεωρητικούς υπολογισμούς, η ποσότητα οξειδίων του σιδήρου που μπορούν να αντιδρούν με αμιγές τσιμέντο πόρτλαντ, κατά την παραπάνω διαδικασία, ανέρχονται σε 350 gr/m2 (ή πάχος οξειδίων σιδήρου της τάξης των 150 μm). Για τα κοινά τσιμέντα (CEM ΙΙ) οι τιμές είναι μικρότερες (της τάξης των 300 gr/m2).
Εάν λοιπόν σε χάλυβα προς εγκατάσταση διαπιστωθεί οπτικά διάβρωση, τοπική ή γενικευμένη, τότε λαμβάνονται 6 δείγματα ελάχιστου μήκους 25 cm, και σε κάθε δείγμα υπολογίζεται η μάζα των οξειδίων. Εάν κάθε τιμή των μετρήσεων είναι μικρότερη από 300 gr/m2, τότε η ελεγχόμενη ποσότητα γίνεται αποδεκτή. Εάν έστω και μία τιμή είναι μεγαλύτερη από 300 gr/m2, γίνεται περαιτέρω έλεγχος για τη διαπίστωση βελονισμών.
Σύμφωνα με το γερμανικό πρότυπο DIN 50905-Part 3/87, ο έλεγχος των βελονισμών γίνεται με τη μέθοδο της μικροσκοπίας. Για τον προσδιορισμό του κρίσιμου βάθους βελονισμών (hcrit), προτείνεται η εφαρμογή της παρακάτω ημι-εμπειρικής σχέσης:
hcrit= 0,125 (d^0,5 −1)
όπου:
d είναι η ονομαστική διάμετρος της ράβδου σε mm.
hcrit είναι το κρίσιμο βάθος βελονισμών σε mm.
Αν το βάθος των βελονισμών είναι μεγαλύτερο από το κρίσιμο βάθος, έστω και σε μία θέση, τότε η ελεγχόμενη ποσότητα απορρίπτεται. Εάν προσδιορισθεί βάθος βελονισμού μικρότερο από το κρίσιμο, ο χάλυβας μπορεί να χρησιμοποιηθεί υπό τις εξής προϋποθέσεις:
– Εάν πραγματοποιηθεί μηχανικός καθαρισμός των προϊόντων διάβρωσης, ώστε η ποσότητά τους να γίνει μικρότερη από 300 gr/m2.
– Εάν ληφθούν αυξημένα μέτρα προστασίας του οπλισμού από τη διάβρωση, επειδή ακόμη και εάν μειωθούν τα προϊόντα της διάβρωσης σε τιμές μικρότερες από 300 gr/m2, οι χάλυβες αυτοί παρουσιάζουν πλέον μεγαλύτερους ρυθμούς διάβρωσης από εκείνους που δεν είχαν υποστεί διάβρωση.
Να σημειωθεί πως οι δοκιμές αυτές για τον έλεγχο της διάβρωσης εκτελούνται αποκλειστικά σε εργαστήριο.
Για τονχάλυβα οπλισμού σε έναεργοτάξιο, πρέπει υποχρεωτικά και σύμφνωνα με το νόμο να τηρούνται τα παρακάτω:
– Κατά την αποθήκευσή τους οι χάλυβες πρέπει να προστατεύονται από διάβρωση, μηχανικές φθορές, βλάβες ή πλήγματα και από οτιδήποτε θα μπορούσε να επηρεάσει τη συνάφειά τους με το σκυρόδεμά και γενικότερα να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά τους.
– Για την αποφυγή διάβρωσης κατά την αποθήκευση των χαλύβων απαιτείται:
- Τοποθέτηση πάνω σεκατάλληλα υποστηρίγματα ή υποθέματα.
- Εξασφάλιση αποστράγγισης του χώρου.
- Αποφυγή επαφής με νερό και χώμα.
- Κατάλληλος προγραμματισμός προμήθειας, διάθεσης, διαμόρφωσης και τοποθέτησης του χάλυβα, έτσι ώστε να παραμένει το ελάχιστο δυνατό χρονικό διάστημα στον αποθηκευτικό χώρο και στο εργοτάξιο.
– Η αποθήκευση επιβάλλεται να γίνεταισε στεγασμένους και επαρκώς προστατευμένους χώρους, ειδικά όταν πρόκειται για παραθαλάσσιο περιβάλλον (απόσταση από ακτή < 1km), βιομηχανικές ζώνες και χώρους με υψηλή συγκέντρωση χημικών.
– Κάθε φορά που οι χάλυβες μετακινούνται από το χώρο αποθήκευσης, πρέπει να ελέγχονται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει μεταβολή της κατάστασής τους. Συνήθως επαρκεί ο οπτικός έλεγχος.
– Αν η χρονική περίοδος της αποθήκευσης είναι μεγαλύτερη από 3 μήνες, τότε ο έλεγχος πρέπει να γίνεται κάθε 3 μήνες. Αν οι γενικότερες συνθήκες είναι δυσμενείς (π.χ. παραθαλάσσιο περιβάλλον), ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ανά 2 μήνες.
– Η χρήση χαλύβων που είναι εκτεθειμένοι στο ύπαιθρο χωρίς προστασία για διάστημα μεγαλύτερο από 6 μήνες επιτρέπεται μόνο μετά από τη διεξαγωγή ελέγχων (στην κατάσταση που βρίσκονται) για τη διαπίστωση της καταλληλόλητας και της συμμόρφωσης τους.
– Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε ό,τι αφορά την προστασία από διάβρωση για τα διαμορφωμένα προϊόντα τα οποία εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο διάβρωσης σε σχέση με τα μη διαμορφωμένα. Για το λόγο αυτό, ο χρόνος που μεσολαβεί από τη διαμόρφωσή τους μέχρι τη σκυροδέτηση δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 2 μήνες.
– Κατά τη μεταφορά τους οι χάλυβες δεν πρέπει να υφίστανται ρυπάνσεις, κακώσεις, φθορές (μηχανικές) ή διάβρωση. Ειδικότερα δεν επιτρέπεται η δημιουργία πληγμάτων και εγκοπών ή άλλων μηχανικών βλαβών. Επίσης πρέπει να αποφεύγεται:
- Η επαφή με ουσίες που πιθανώς προκαλούν μείωση της συνάφειας ή προβλήματα διάβρωσης.
- Η πρόκληση μόνιμων παραμορφώσεων που αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά των χαλύβων, όπως έχουν παραχθεί και περιγράφονται στην παραγγελία ή όπως έχουν διαμορφωθεί και περιγράφονται στο τεχνικό δελτίο παράδοσης για εφαρμογή σε συγκεκριμένο έργο.
- Η καταστροφή ή αλλοίωση στοιχείων των πινακίδων ταυτότητας.
– Απαγορεύεται αυστηρά η εκφόρτωση διαμορφωμένου οπλισμού με ανατροπή, όπως και η χρήση γράσου κλπ. για τη διευκόλυνση της ανατροπής.
– Η παραγγελία των χαλύβων οπλισμού σκυροδέματος πρέπει να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον την περιγραφή τους (μορφή, διαστάσεις, ονομαστική διάμετρος κλπ.), την προέλευσή τους, τις ποσότητες ανά κατηγορία και διάμετρο, καθώς επίσης πιστοποιητικά, δελτία αποστολής και τεχνικά δελτία παράδοσης.
*Ο κ. Αθανάσιος Μουζάς είναι διπλ. πολιτικός μηχανικός Α.Π.Θ., υποψήφιος διδάκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, επιθεωρητής κτιριακών & έργων υποδομής (TÜV Hellas [TÜV Nord]), πιστοποιημένος σχεδιαστής παθητικών κτιρίων (PHI), επιθεωρητής συστημάτων διαχείρισης ποιότητας (ISO 9001) και μηχανικός διασφάλισης ποιότητας & ποιοτικού ελέγχου (QA/QC).
