Τα «Εργοταξιακά Θέματα» επιθεωρούν τα έργα που εκτελούνται από την Κοινοπραξία ʼπιον Κλέος για την κατασκευή των δίδυμων σηράγγων της Παναγοπούλας και του Πλατάνου.
Του ΗΛΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ
Η χρήση εξελιγμένων τεχνολογικών μέσων για τον καθημερινό έλεγχο ενδεχόμενων μετακινήσεων των σηράγγων συνιστά ένα από τα στοιχεία που συμβάλλει στην ασφαλή εκτέλεση των εργασιών κατασκευής των σηράγγων του Πλατάνου και της Παναγοπούλας.
Στην περιοχή του Πλατάνου και στο βουνό της Παναγοπούλας είχαν σημειωθεί παλιότερα κατολισθητικά φαινόμενα. Για το λόγω αυτό γίνεται συστηματική παρακολούθηση από τους αρμόδιους γεωτεχνικούς όσον αφορά στις συγκλήσεις στις σήραγγες όπως επίσης και τις επιφανειακές καθιζήσεις, καθώς οι εργασίες κατασκευής των σηράγγων εκτελούνται σε μία ευαίσθητη γεωλογικά περιοχή.
Πρόκειται για τα δύο από τα μεγαλύτερα υπόγεια έργα στην Ελλάδα. Η ολοκλήρωση τους θα συμβάλλει στην ασφαλή διέλευση των οχημάτων κατά μήκος του αυτοκινητοδρόμου «Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα-Πύργος-Τσάκωνα», την κατασκευή του οποίου έχει αναλάβει η Κοινοπραξία ʼπιον Κλέος.
Το μεγάλο αυτό οδικό έργο συνιστά ένα από τα σημαντικότερα εθνικά έργα στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη της Δυτικής Ελλάδας, η ολοκλήρωση του οποίου θα συνδέει τις τρεις περιφέρειες και την Αθήνα, με τη σημαντικότερη πύλη της χώρας από και προς την Ευρώπη, το λιμάνι της Πάτρας.
Ο προϋπολογισμός για το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη συντήρηση και τη λειτουργία του δύσκολου αυτού έργου ανέρχεται σε €3 δισεκατομμύρια ευρώ και χρηματοδοτείται από έναν συνδυασμό τραπεζικών δανείων, εσόδων από τα διόδια, ιδιωτικών επενδύσεων των μετόχων, το Ελληνικό Δημόσιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο συμβατικός χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωσή του είναι 6 χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης (2008). Ο νέος μοντέρνος αυτοκινητόδρομος θα έχει μήκος 365 χιλιόμετρα.
Με την βοήθεια της Ολυμπίας Οδού ΑΕ διεισδύσαμε στα εργοτάξια των σηράγγων του Πλατάνου και της Παναγοπούλας προκειμένου να ενημερωθούμε από τους ειδικούς για τις κατασκευαστικές ιδιαιτερότητες των έργων αυτών.
Εκεί συνομιλήσαμε με τους κ.κ. Ζυλ Γκοντάρ, διευθύνων σύμβουλο της Ολυμπίας Οδού Α.Ε , Τιερί Ρομά, διευθυντή κατασκευής σηράγγων της Vinci Construction, Πιερίκ ντ’ Ομπαρέντ, διευθυντή έργου της κοινοπραξίας ʼπιον Κλέος, Κωνσταντίνο Παπανδρέου διευθύνων σύμβουλο της Ολυμπίας Οδού Λειτουργία ΑΕ, Πιέρ Μοράν, διευθυντή έργου της Vinci Construction, Χρήστο Καραδήμα, διευθυντή τεχνικής υποστήριξης Ολυμπίας Οδού Λειτουργία ΑΕ, Νίκο Κατόπη, μηχανικό του έργου, Νίκο Κασιούλα, βοηθό διευθυντή έργου στην κοινοπραξία ʼπιον Κλέος και Γιάννη Παπαδάτο, γεωτεχνικό της σήραγγας της Παναγοπούλας.
Σήραγγα Παναγοπούλας
Η κατασκευής της σήραγγας Παναγοπούλας ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2009 και αναμένεται να δοθεί στην κυκλοφορία στο τέλος του 2012. Ο αριστερός κλάδος έχει μήκος 4 χιλιόμετρα, και ο δεξιός 3.200μ. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα εργοτάξια κατασκευής σηράγγων στην Ελλάδα. Όπως διαπιστώσαμε κατά την παρουσία μας στο εργοτάξιο του έργου, οι εργασίες εκτελούνται σε 10 μέτωπα. Η χρησιμοποιούμενη μέθοδος εκσκαφής είναι η Ν.Α.Τ.Μ. (Αυστριακή μέθοδος).
Το βουνό της Παναγοπούλας έχει μια μακρά ιστορία λόγω σεισμικής δραστηριότητας και κατολισθήσεων. Ο κ. Παπαδάτος αναφέρει ότι μία πολύ σημαντική δυσκολία στο έργο είναι η γεωλογία, καθώς λόγω της σεισμικότητας της περιοχής έχουμε πολλά σαθρά εδάφη. «Κάποιες φορές μπορούμε να έχουμε γρήγορες προχωρήσεις γιατί η βραχόμαζα είναι σε καλή κατάσταση και σε κάποια σημεία η γεωλογία του εδάφους μας κρατάει πίσω». Παρ’ όλα αυτά έχουμε πολύ καλή πρόοδο στις εργασίες του έργου. Προχωράμε περίπου 200 μέτρα την εβδομάδα» προσθέτει ο κ. Παπαδάτος.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Γκοντάρ στα «Ε.Θ»: «Η σήραγγα αυτή «έκανε μια παράκαμψη» για να αποφύγει την κατολίσθηση. Η κατασκευή της είναι ένα επικίνδυνο εγχείρημα αλλά χρησιμοποιούμε όλα τα κατάλληλα μέσα για τη αποφυγή ατυχημάτων.
Ένα άλλο ζήτημα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί ήταν το γεγονός ότι τα στόμια σηράγγων κατασκευάζονται σε ασταθή εδάφη. Για τον λόγω αυτό, όπως αναφέρει ο κ. Ρομά χρησιμοποιήσαμε πολλά μέτρα αντιστήριξης για να μπούμε μέσα στη σήραγγα. Τα στόμια των σηράγγων γίνονται με αντιστηρίξεις.
Αφού γίνει η διάνοιξη, ξεκινάει η φάση της τελικής επένδυσης, μονώνεται η σήραγγα με μεμβράνες για να μη μπει το νερό μέσα στην τελική επένδυση. Η σήραγγα έχει δύο επενδύσεις, την προσωρινή και την τελική που είναι με σκυρόδεμα οπλισμένο. Πριν και μετά την κατασκευή της γίνονται υδραυλικές διευθετήσεις των υδάτων, του οδοστρώματος και του υπόγειου νερού, τοποθετούνται μετά τα ηλεκτρομαγνητικά συστήματα και ο ασφαλτοτάπητας. Ο κ. Καραδήμας επισημαίνει ότι πρόκειται για ένα υπόγειο έργο ιδιαίτερα σημαντικό, για το οποίο πρέπει να έχεις καλό εξαερισμό και φωτισμό της σήραγγας παντού. Στην εκτέλεση του έργου χρησιμοποιούνται ακριβά μηχανήματα έργων και εξελιγμένος εργοταξιακός εξοπλισμός.
SeparatorBetweenMainTextsΣήραγγα του Πλατάνου
Η δίδυμη σήραγγα του Πλατάνου βρίσκεται στο 155ο χιλιόμετρο της Νέας Εθνικής Οδού Πατρών-Αθηνών και θα διέρχεται κάτω από το χωριό του ʼνω Πλατάνου. Πρόκειται για μία δίδυμη σήραγγα, o αριστερός κλάδος της οποίας έχει μήκος 1.676 μέτρα και ο δεξιός κλάδος 1.571 μέτρα. Συνολικά, μαζί με τα Cover & Cut και τα Cut & Cover που προβλέπονται στα στόμια εισόδου και εξόδου των σηράγγων, ο αριστερός κλάδος έχει συνολικό μήκος 1.877 μέτρα ενώ ο δεξιός 1.605 μέτρα. Επίσης προβλέπεται η κατασκευή τεσσάρων σηράγγων διαφυγής πεζών, δύο σηράγγων διαφυγής οχημάτων και θέσεις λωρίδας στάθμευσης ανάγκης.
Συναντήσαμε τον κ. Γιώργο Συριανό, αναπληρωτή διευθύνων σύμβουλο της Ολυμπίας Οδού Α.Ε στην σήραγγα του Πλατάνου. Αφού μας εξήγησε την σπουδαιότητα του έργου, μας ανέφερε χαρακτηριστικά: « Ο αυτοκινητόδρομος της Ολυμπίας Οδού είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα που εκτελούνται αυτή την στιγμή στην Ευρώπη. Κάτω από τις παρούσες δυσμενείς συνθήκες στον κατασκευαστικό κλάδο, η κατασκευή του θα δώσει το έναυσμα για την αναπτυξιακή προσπάθεια που πρέπει να κάνει η χώρα μας».
Οι εργασίες διαμόρφωσης των οδών πρόσβασης που οδηγούν στους χώρους κατάληψης της σήραγγας ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο του 2009. Ακολούθησαν οι εργασίες διαμόρφωσης των στομίων των σηράγγων και στις αρχές του Απριλίου του 2009 πραγματοποιήθηκε η έναρξη της υπόγειας εκσκαφής.
Οι εργασίες εκσκαφής και προσωρινής υποστήριξης περατώθηκαν την άνοιξη του 2010. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2011 όποτε και θα παραδοθεί σε κυκλοφορία.
Τεχνικά στοιχεία
Για την διάνοιξη της σήραγγας υιοθετούνται τέσσερις κατηγορίες εκσκαφής και προσωρινής υποστήριξης (A,B,C και D) ενώ ειδικά για τα στόμια εισόδου και εξόδου προβλέπονται δύο κατηγορίες (S1 και S2 αντίστοιχα) με σωλήνες προπορείας.
Η προσωρινή υποστήριξη αποτελείται από χαλύβδινα πλαίσια (HEB και Lattice Girder) δομικά πλέγματα, αγκύρια πλήρους πάκτωσης και gunite (ινοπλισμένο και άοπλη η τελική στρώση). Όπου απαιτείται αναλόγως των γεωτεχνικών συνθηκών κατασκευάζεται και προσωρινό ανάστροφο τόξο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις και ιδιαίτερα στα πρώτα μέτρα διάνοιξης από τα στόμια εισόδου και εξόδου των σηράγγων, κρίνεται απαραίτητη η προ-υποστήριξη του μετώπου εκσκαφής με ράβδους και σωλήνες προπορείας καθώς και αγκύρια υαλονήματος.
Για την αντιστήριξη των ανάντι πρανών των στομίων κατασκευάστηκαν πασσαλότοιχοι με κεφαλόδεσμο και στους δύο κλάδους Οι εργασίες διαμόρφωσης των μετώπων ξεκίνησαν στα μέσα Φεβρουαρίου του 2009 και σε 45 ημέρες τα στόμια παραδόθηκαν για τις εργασίες υπόγειας διάνοιξης.
Πριν την έναρξη της εκσκαφής κατασκευάστηκε για προστατευτικούς λόγους ένα χαλύβδινο προπλαίσιο τύπου HEB 140 και μήκους 6,5 μέτρων σε κάθε κλάδο. Η διάμετρος της σήραγγας είναι 14, 00 μέτρα ενώ το ύψος της φτάνει τα 11,60 μέτρα. Τα γεωμετρικά στοιχεία είναι τα ίδια και για τους δύο κλάδους.
SeparatorBetweenMainTextsΔυσκολίες
Όπως τονίζει ο κ. Κασιούλας «Για να εκμηδενιστεί και η ελάχιστη πιθανότητα ενεργοποίησης της παλιάς κατολίσθησης λόγω των υπογείων εκσκαφών, κατασκευάζεται ένα Cover &Cut στο μέτωπο εξόδου ώστε η κατασκευή να «περάσει» με ασφάλεια από την περιοχή. Υπάρχει ένα σύνολο διαφόρων τεχνικών πασσαλοστοιχειών γιατί η περιοχή είναι ολισθαίνουσα.»
Στο έργο υπάρχει επίσης ολοκληρωμένο σύστημα γεωμηχανικής παρακολούθησης , το οποίο εκτός από τους σταθμούς συγκλίσεων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων κλισιόμετρα τα οποία είναι τοποθετημένα στα πρανή, και τις πασσαλοστοιχίες καθώς και κυψέλες φορτίου στα προετεταμένα αγκύρια των πασάλων. Επιπρόσθετα, λαμβάνονται συστηματικά μετρήσεις από το αρμόδιο τοπογραφικό τμήμα του εργοταξίου , το οποίο ελέγχει και αξιολογεί καθημερινά τα πρωτογενή δεδομένα.
. «Σε πολύ επιλεκτικά σημεία αναμένονται να συναντηθούν υδροφόροι ορίζοντες. Η αυξημένη υδροφορία θα αντιμετωπιστεί με πυκνή διάταξη αποστραγγιστικών οπών τόσο στο μέτωπο όσο και στην περίμετρο της εκσκαφής. Αν απαιτηθεί μπορεί να ενισχυθούν τα μέτρα προσωρινής υποστήριξης ή και να μειωθεί το βήμα εκσκαφής. Αυτά βέβαια πάντα σύμφωνα με την γεωτεχνική συμπεριφορά των διανοιχθέντων σχηματισμών και σε συνδυασμό με τις μετρήσεις που λαμβάνονται από την γεωμηχανική παρακολούθηση». Στην επισήμανση αυτή προβαίνει ο κ. Κατόπης.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εκσκαφής και προσωρινής υποστήριξης θα ακολουθήσουν οι εργασίες μόνιμης επένδυσης, οι οποίες περιλαμβάνουν την υδατοστεγάνωση των σηράγγων, την τοποθέτηση σιδηρού οπλισμού και την σκυροδέτηση με την βοήθεια ειδικών μεταλλοτύπων. Μετά την περάτωση των ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών προβλέπεται φυτοκάλυψη των πρανών.
Ο κ. Κασιούλας αναφέρει ότι η περιοχή του Πλατάνου έχει μία μεγάλη κατολίσθηση και προσπαθούμε κάτω από την γραμμή ολίσθησης του βουνού να περάσουμε από κάτω και να κατασκευάσουμε ένα ασφαλές έργο.
Μεγάλη ασφάλεια
Μέσα στους πρώτους 12 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης με το δημόσιο ολοκληρώθηκαν οι εργασίες λήψης άμεσων μέτρων άρσης επικινδυνότητας στο τμήμα της Κορίνθου-Πατρών και στα σημεία του τμήματος Πατρών-Πύργου-Τσακώνας τα οποία εφάπτονται με τη νέα χάραξη του έργου.
Η αντιολισθητική ικανότητα του οδοστρώματος βελτιώθηκε, τα κατεστραμμένα στηθαία ασφαλείας αντικαταστάθηκαν, οι τάφροι απορροής όμβριων καθαρίστηκαν, η σήμανση βελτιώθηκε και ο οδοφωτισμός αποκαταστάθηκε, με στόχο την άμεση βελτίωση του δικτύου πριν την έναρξη κατασκευής.
Σύμφωνα με τον κ. Συριανό, στο τμήμα της Κορίνθου-Πατρών, πραγματοποιείται μία ιδιαίτερη προσπάθεια με στόχο να κατασκευασθεί το έργο στον μικρότερο δυνατό χρόνο, με την ελάχιστη δυνατή όχληση και με το μέγιστο δυνατό επίπεδο ασφάλειας για τους διερχόμενους αλλά και τους εργαζομένους. Ήδη καταγράφεται μία μείωση έως και 60% στα θανατηφόρα ατυχήματα.
Από τον Αύγουστο 2008, εκτελούνται επίσης σημαντικές κατασκευαστικές παρεμβάσεις για την αναβάθμιση των υφισταμένων τμημάτων αυτοκινητοδρόμου (64 χλμ. Ελευσίνας-Κορίνθου και 18 χλμ. Ευρείας Παράκαμψης Πατρών), οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: Την αντικατάσταση των μεταλλικών στηθαίων στη μεσαία νησίδα με New Jersey από σκυρόδεμα, την ανακατασκευή οδοστρωμάτων, την κατασκευή τη νέας γέφυρας του Α/Κ Πάχης, τη διαμόρφωση των πρανών, τον συνολικό επανασχεδιασμό και σταδιακή αντικατάσταση της σήμανσης και την πλήρη αποκατάσταση του οδοφωτισμού και των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.
Επίσης αφορούν την εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης του αυτοκινητοδρόμου , την κατασκευή σύγχρονων εγκαταστάσεων συντήρησης και λειτουργίας και την ανακαίνιση της υποδομής και του εξοπλισμού των σηράγγων.
Σημειώνεται ότι για την κατασκευή του έργου απασχολούνται σήμερα περισσότερα από 2.000 άτομα χωρίς σε αυτά να περιλαμβάνεται η απασχόληση των προμηθευτών και όλων των άλλων επικουρικών υπηρεσιών που είναι απαραίτητες κατά τη διάρκεια κατασκευής ενός τόσο σημαντικού έργου υποδομής.
Ιδιαιτερότητες
Σύμφωνα με τον κ. Γκοντάρ, η κατασκευή της σήραγγας της Παναγοπούλας και γενικότερα της Ολυμπίας Οδού είναι το μεγαλύτερο και πιο απαιτητικό έργο αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και ένα από τα πιο περίπλοκα έργα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σταδιακά, ο υφιστάμενος δρόμος υψηλού κινδύνου που ενώνει την Κόρινθο με την Πάτρα και τον Πύργο θα δώσει τη θέση του σε έναν νέο αυτοκινητόδρομο σύγχρονων προδιαγραφών που θα ενώσει την Πελοπόννησο με την υπόλοιπη Ελλάδα και την Ευρώπη.
Η κατασκευή του θα συμβάλλει επίσης στη βελτίωση της συνολικής κινητικότητας στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ελλάδας, μειώνοντας τον χρόνο ταξιδίου και καθιστώντας πιο εύκολες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στις περιφέρειες Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας.
